این مسائل سبب شده محققان به دنبال طراحی شیوه‌های تولید محصولات کشاورزی با کمترین میزان مصرف آب باشند که در این ارتباط کشت گلخانه‌ای مورد توجه بسیاری از فعالان حوزه کشاورزی قرار گرفته است.
مزیت نسبی این شیوه تولید آن است که قابلیت اجرایی شدن در همه مناطق به جز مناطقی که اغلب با کاهش دما مواجه هستند را دارد و از این رهگذر می‌تواند به ایجاد تنوع در تولید محصولات کشاورزی نیز کمک کند.
بخشنامه‌های ساعتی
شاید برداشت ما تاکنون از تولید محصولات گلخانه‌ای در حد گوجه فرنگی، بادمجان و توت فرنگی باشد و کمتر به این فکر افتاده باشیم که میوه‌ای نظیر موز نیز در محیط گلخانه‌ای قابلیت تولید شدن دارد، موضوعی که یک فعال حوزه کشاورزی در شهرستان ساوه با علم بر مزیت‌های تولید به شیوه گلخانه‌ای اقدام به تولید آن کرده و از این مسیر علاوه بر اشتغال‌زایی، مانع واردات موز به عنوان بخشی از نیاز کشور و خروج ارز شده است.
بهروز درویش با بیان اینکه از سال ۱۴۰۱ تولیدات گلخانه‌ای را با محصول گوجه فرنگی به صورت هیدروپونیک آغاز کرده است، می‌گوید: تولید این محصول تنها دو سال دوام آورد زیرا به خاطر مسائلی نظیر محدودیت‌های بازار فروش، بخشنامه‌های خلق‌الساعه دولتی مبنی بر باز و بسته شدن صادرات و ایجاد چالش قیمتی شدید در بازار، افزایش ضایعات و... امکان پوشش هزینه‌های تولید گوجه فرنگی به شیوه گلخانه‌ای میسر نبود.
وی در ادامه گفت‌وگو با قدس می‌افزاید: از این رو از سال ۱۴۰۳ به دنبال کشت محصولات گلخانه‌ای بودیم که مورد نیاز کشور و دارای آورده اقتصادی باشد وهمچنین برای کشور زمینه ارزآوری نیز داشته باشد که با توجه به تحقیقات و پژوهش‌هایی که صورت گرفت کشت و تولید موز به صورت گلخانه‌ای با توجه به مؤلفه‌هایی نظیر ساختار گلخانه، بازار فروش و کاهش وابستگی کشور به واردات این محصول در دستور کار قرار گرفت.
وی به تجربه موفق کشور ترکیه در تولید موز به صورت گلخانه‌ای پرداخته و اذعان می‌کند: این شیوه کسب و کار در شهر آنتالیای ترکیه مورد توجه قرار گرفته است و افراد زیادی در این زمینه مشغول شده و این نوع کسب و کار را توسعه داده‌اند، به طوری که موز مورد نیاز کشور ترکیه را با این شیوه تولید و روانه بازار می‌کنند. از طرفی در کشور خودمان نیز و در استان اصفهان تولید موز با این شیوه مورد توجه کشاورزان قرار گرفته است.
ارز واردات صرف داخل شود
درویش تصریح می‌کند: از اردیبهشت سال گذشته تولید این محصول در فضای گلخانه‌ای در شهرستان ساوه را آغاز کردیم و در برداشت اولیه و در سال گذشته ۱۲۰تن موز با کیفیت درجه یک برداشت و روانه بازارهای داخلی با محوریت استان تهران شد. از طرفی در این گلخانه ۱۰نفر به صورت مستقیم و ۱۰نفر به صورت غیرمستقیم در حوزه بسته‌بندی، حمل و نقل و سایر حوزه‌ها مشغول به کار هستند. این گلخانه حدود ۲هکتار وسعت دارد که با کاشت ۴هزار و ۲۰۰ نهال موز از ارقام مقاوم به سرما به طور کامل زیر کشت موز قرار گرفت و برای ساخت آن و کشت محصولات در سال ۱۴۰۱ حدود ۲۲میلیارد تومان هزینه شد که افزون بر ۱۰میلیارد تومان آن آورده شخصی و بخش خصوصی و حدود ۱۲میلیارد تومان نیز تسهیلات از بانک کشاورزی دریافت شد.
وی با بیان اینکه هنوز ۵۰درصد این پروژه انجام شده است و اگر در ادامه کار و نتیجه عملکرد برداشت دوم این گلخانه؛ تسهیلات مناسبی برای توسعه و رونق این فضا در نظر گرفته شود امکان توسعه آن به صورت سراسری در کشور وجود دارد، می‌افزاید: برداشت دوم این گلخانه که حدود چهار ماه دیگر صورت خواهد گرفت نقش تعیین‌کننده‌ای در توسعه این کسب و کار دارد، به طوری که اگر طبق پیش‌بینی‌ها و برآوردها ما بتوانیم برداشت را حدود ۳۰ تا ۴۰درصد نسبت به برداشت اول افزایش دهیم قابلیت پوشش هزینه‌ها و کسب منفعت اقتصادی در دسترس خواهد بود. از این رو از متولیان و مسئولان جهاد کشاورزی درخواست داریم تسهیلات ارزان‌قیمتی را برای رونق این فعالیت در نظر بگیرند زیرا از آنجا که ۹۵درصد موز مورد نیاز کشور از طریق واردات تأمین شده و از این محل ارز زیادی از کشور خارج می‌شود بنابراین حمایت از این گونه شیوه‌های تولیدی می‌تواند ارز را به جای صرف واردات و منفعت اقتصادی برای کشورهای دیگر، روانه رونق تولید، کارآفرینی و اشتغال‌زایی در داخل کند و حتی با گسترش سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی و حمایت‌های دولتی این امکان وجود دارد که وابستگی به واردات موز در کشور کاهش یافته و ایران حتی به تولیدکننده‌ای قدرتمند در این حوزه تبدیل شود.
مشکلات پیش رو و ظرفیت‌های قابل استفاده
این فعال حوزه کشاورزی از مواجهه با مشکلات متعدد طی سه سال گذشته پرده برداشته و اذعان می‌کند: با وجود اینکه در سال‌های گذشته همواره بر حمایت از تولید و کارآفرینی تأکید می‌شود اما به عنوان یک کارآفرین اعتراف می‌کنم مسائل زیادی در این زمینه مانع تولید می‌شدند که یکی از مسائل اصلی ما تهیه سوخت از جمله گازوئیل است که هزینه و زمان زیادی از توان را می‌بلعد. از طرفی قطعی برق و نوسان‌های برقی و همچنین مسائل مرتبط با حوزه گاز نیز در این سال‌ها مشکلات ما را مضاعف کرده است. علاوه بر این‌ها در حوزه تسهیلات در گردش نیز بانک‌ها خساست به خرج داده و دست تولیدکنندگان را خالی می‌گذارند.
وی با بیان اینکه بیشتر نقاط ایران از ظرفیت بالقوه برای کشت گلخانه‌ای موز برخوردار هستند و از طرفی بازار کشور به این محصول نیاز دارد از این رو افرادی که بخواهند در این زمینه فعالیت کنند حداقل در زمینه فروش آن با مشکلی مواجه نخواهند شد، خاطرنشان می‌کند: تحقق این موضوع در هر منطقه‌ای از کشور منوط به این است که این فعالیت از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر و هزینه‌های آن با سودآوری مناسب همراه شود. زیرا ساوه و سایر مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران به دلیل برخورداری از اقلیم معتدل و تابش نور کافی، ظرفیت بالایی برای کشت گلخانه‌ای موز دارند بنابراین تولید موز با این شیوه در همه استان‌های کشور به جز استان‌های سردسیر وجود دارد. به ویژه این ظرفیت در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور با توجه به محدودیت‌های آبی این مناطق و ضرورت استفاده از منابع با بالاترین بهره‌روی؛ فرصت برای تولید محصولات گلخانه‌ای به ویژه محصولات گرانقیمتی نظیر موز فراهم است. البته در کنار مواردی نظیر اقلیم آب و هوایی باید به فکر مواردی نظیر تأمین سوخت مورد نیاز هم بود و در این زمینه محدودیتی وجود نداشته باشد. همچنین ساختار گلخانه از لحاظ ارتفاع باید از کف تا سقف حدود ۸ متر باشد و از آنجا که حساسیت موز نسبت به سایر محصولات گلخانه‌ای کمتر بوده از نظر اقلیم محیطی کنترل آن راحت‌تر است.
نظر شما