ماجرای ساختمانهای ناایمن و بحرانی کشور نخستین بار بهمن ۱۳۹۵ و پس از حادثه دلخراش ساختمان پلاسکو مطرح شد. ساختمان ۱۷ طبقه پلاسکو یکی از بزرگترین مراکز پخش پوشاک در تهران پس از ۵۴ سال فعالیت، در تاریخ ۳۰ دی سال ۹۵ دچار حریق شد و مقابل چشمان میلیونها نفر از مردم فرو ریخت.
پلاسکو یکی از صدها ساختمان ناایمن تهران بود که بارها از سوی آتشنشانی این شهر اخطار دریافت کرده بود.
از این رو پس از این حادثه، دادستان کل کشور اعلام کرد: این حادثه برای همه باید درس عبرتی باشد تا برای ساختمانهای ناایمن تدبیری به کار ببریم؛ اما متأسفانه پس از این حادثه ظاهراً دوباره گرد فراموشی روی پرونده ساختمانهای ناایمن نشسته است.
در این راستا کارشناسان معتقدند ساختمانهای ناایمن در پایتخت، پاشنه آشیل تهران در زمان وقوع حوادث غیرمترقبهاند؛ چرا که این ساختمانها با گذشت زمان فرسوده میشوند و افزون بر ناایمنی، کارایی خود را از دست میدهند و آسیبپذیری آنها در حوادث افزایش مییابد.
شناسایی ۸۰ هزار ساختمان ناایمن
معاون پیشگیری و حفاظت از حریق سازمان آتشنشانی تهران در اینباره به ما میگوید: از ۸۰ هزار ساختمان ناایمنی که تاکنون در پایتخت مورد بازدید قرارگرفتهاند، ۶۰ ساختمان بحرانی شناساییشده که تحت پیگیری قضایی و ایمنی قرار دارند و انتظار میرود تا پایان سال به حداقل برسند.
کامران عبدولی میافزاید: تعداد ساختمانهای بحرانی در ابتدای سال گذشته ۱۲۹ مورد بود و با تلاش مضاعف و همکاری شهرداران نواحی، دادستانی و کمیتههای ایمنی مناطق شهرداری، امسال این تعداد به ۶۰ مورد کاهش یافته است.
عبدولی با بیان اینکه سازمان آتشنشانی در سالهای گذشته ساختمانهای ناایمن را به ساختمانهای بحرانی، پرخطر، متوسط و کمخطر تقسیمبندی کرده، اضافه میکند: دسته دوم ساختمانهای ناایمن، ساختمانهای پرخطر هستند که در دستور کار کمیته مناطق شهرداری -با ریاست شهردار و با حضور نمایندگان نهادها و سازمانهای تأثیرگذار همچون اوقاف، اداره کار، وزارت بهداشت، آتشنشانی و دیگر سازمانهایی که در این قسمت دخیل هستند- قرار گرفته و در حال پیگیری هستند و سالانه بیش از هزار مورد از این ساختمانها ایمنسازی و از فهرست ساختمانهای پرخطر پایتخت خارج میشوند و دسته سوم ساختمانهای ناایمن شامل ساختمانهای کمخطر هستند.
معاون پیشگیری و حفاظت از حریق سازمان آتشنشانی تهران ادامه میدهد: از ۸۰ هزار ساختمان ناایمن در تهران، بیشترین تعداد مربوط به واحدهای تجاری با ۲۸ هزار و ۳۵۴ ساختمان است و پس از آن، ساختمانهای مسکونی و اداری قرار دارند. همچنین از میان سایر ساختمانها ۴ هزار و ۸۰۰ واحد صنعتی، تعدادی واحد درمانی و بخشی نیز آموزشی، ۴ هزار و ۹۴۶ انبار و ۴هزار و ۴۹۶ ساختمان تجمعی با کاربریهای مختلف هستند.
۴ بیمارستان در فهرست ساختمانهای بحرانی
عبدولی میگوید: ۶۰ ساختمان بحرانی شناسایی شده همچنان در دستور کار سازمان قرار دارند و اقدامهای قانونی و قضایی برای آنها صورت گرفته است. شهرداران نواحی نیز مسئول پیگیری ساختمانهای زیر پوشش خود بوده و بسیاری از این ساختمانها در حال عقد قرارداد با شرکتهای پیمانکاری برای نصب سیستمهای اعلام و اطفای حریق، ایمنسازی برق و سایر اقدامهای ایمنی هستند.
وی با اشاره به اینکه انتظار میرود تا پایان سال تعداد ساختمانهای بحرانی به حداقل نزدیک شود، اظهار میکند: بخش عمده ساختمانهای بحرانی، تجاری هستند که اغلب در بازار تهران قرار دارند. از مجموع ۶۰ ساختمان بحرانی، ۳۴ مورد ساختمان تجاری، ۱۳ ساختمان مسکونی قدیمی، دو مرکز اقامتی، دو انبار و چهار بیمارستان است که شامل بیمارستانهای شهدای یافتآباد، سینا، امام خمینی(ره) و حضرت رسول اکرم(ص) میشوند و تذکرات لازم را دریافت کردهاند. امید میرود اعتبارات مورد نیاز برای ایمنسازی این بیمارستانها از سوی مسئولان دانشگاهها دیده شود و تا پایان سال جاری این مراکز درمانی اقدامهای لازم برای ایمنسازی ساختمانها را به صورت فازبندی انجام دهند.
پلاسکوهای تهران
معاون پیشگیری و حفاظت از حریق سازمان آتشنشانی تهران ادامه میدهد: با توجه به اینکه از ۶۰ ساختمان ناایمن بحرانی تهران ۳۴ واحد تجاری است و از این ۳۴ واحد، ۱۶ مورد تجاری داخل بازار قرار دارند، اگر هر یک از این واحدهای تجاری دچار حریق شود، یک پلاسکو دیگر در تهران رقم خواهد خورد. در واقع در حال حاضر ۱۶حادثه پلاسکو در کمین تهران است.
عبدولی در خصوص اقدامهای صورت گرفته برای ایمنسازی ساختمانهای ناایمن میگوید: در وهله نخست با نهادها و سازمانهای مختلف وارد مذاکره شدهایم؛ یعنی هر جا که همکاران ما بازدید کردند، افزون بر اخطار و تذکر -بهویژه در ساختمانهای پرخطر و بحرانی- پرونده قضایی تشکیل و به مالکان اخطار داده شده که اگر حادثهای اتفاق بیفتد، مسئولیت بر عهده آنها خواهد بود و در انتها با توجه به ضعف قانون در کشور، قوه قضائیه پای کار آمد و اعلام کرد هر جا نیاز باشد، حکم قضایی صادر خواهد کرد و بر اساس دستورالعملی که با قوه قضائیه و شورای شهر به توافق رسیدیم، در مرحله نخست اخطار و تذکر و در مرحله بعد پلاکارد، قطع انشعاب و در نهایت تا پلمب پیش میرویم.
این مسئول با بیان اینکه مشکل آتشنشانی در کل کشور برمیگردد به ضعف قانون، اضافه میکند: در قانون شهرداریها یک بند- بند ۱۴ ماده ۵۵- در سال ۱۳۴۵ نهایی شده که به ایمنسازی اشاره کرده و آورده است اگر جایی ناایمن باشد، باید شهرداری ایمنسازی و در نهایت شکایت کند یا پرونده تشکیل دهد تا مالک هزینه آن را بپردازد و با وجود آنکه این قانون پاسخگوی نیاز امروز نیست، از آن زمان تاکنون به روز نشده است.
ضعف قانونی و چالش سازمان آتشنشانی
عبدولی ادامه میدهد: ما در حوزه ایمنسازی ساختمانها با دو مشکل نقدینگی و اعتبارات و همچنین بحث ورود به این ساختمانها مواجه هستیم. بنابراین افزون بر اینکه شهرداریها نقدینگی لازم برای ایمنسازی ساختمانهای ناایمن را ندارند، مالکان نیز اجازه ورود به کارشناسان آتشنشانی را نمیدهند بهطوری که ساختمانهای دولتی یکی از چالشهای اصلی کارشناسان آتشنشانی برای بازدید از ساختمانهاست که باید مراحل هماهنگی طی شود. به این ترتیب چالش اصلی ما در بازدید از ساختمانهای تهران، الزام قانون و بحث ورود به ساختمانهاست.
معاون پیشگیری و حفاظت از حریق سازمان آتشنشانی تهران بیان میکند: با وجود اجرای مقررات ملی ساختمان از سال ۱۳۸۰ در کشور، هنوز ساختمانهای ناایمن، یکی از چالشهای اساسی سازمان آتشنشانی محسوب میشود که دلیل این موضوع، ضعف مدیریتی و نبود نظارت دقیق بر ساخت و سازهای پیش از سال ۱۳۹۰ است و این ساخت و سازها شامل ساختمانهای درمانی، آموزشی، اداری، نظامی و دیگر ساختمانها میشود.
ایمنسازی ساختمانها کُند پیش میرود
عبدولی میگوید: ایمنسازی ساختمانهای درمانی تاکنون قابل قبول نبوده و بسیاری از بیمارستانهای دولتی که پذیرش زیادی هم دارند، به دلیل اینکه در گذشته ساخته شدهاند، نیازمند افزایش ضریب ایمنی و ارتقای ضوابط آتشنشانی هستند.
وی با اشاره به اینکه موضوع ساختمانهای ناایمن در سازمان آتشنشانی از سال۱۳۹۳ و پس از حادثه سقوط در خیابان جمهوری مطرح شد، میافزاید: پس از این حادثه با تشکیل جلسه هیئت وزیران، چند مصوبه مبنی بر اصلاح قانون به تصویب رسید که بند نخست آن تهیه لایحهای برای اصلاح قوانین آتشنشانی و ارسال آن به مجلس شورای اسلامی بود که سال ۱۳۹۳با محوریت سازمان شهرداریها و حضور آتشنشانی لایحهای تهیه و پیشنویس آن تقدیم دولت شد که ۲۰ بار مورد ویرایش قرار گرفت تا اینکه سرانجام در دولت سیزدهم از دستور کار خارج شد. پس از آن سازمان آتشنشانی تهران به نمایندگی از آتشنشانان کشور این لایحه را از طریق شورای عالی استانها به مجلس شورای اسلامی ارسال کرد و اکنون در انتظار وصول آن از طریق هیئت رئیسه مجلس هستیم که اگر این مهم تحقق یابد و این لایحه به تصویب برسد، بسیاری از مشکلات سازمان آتشنشانی برطرف خواهد شد. با این حال سازمان آتشنشانی تهران همچنان پیگیر ایمنسازی ساختمانهای پایتخت است.
سهم مدرسهها از ساختمانهای ناایمن
معاون پیشگیری و حفاظت از حریق سازمان آتشنشانی تهران در پاسخ به این پرسش که سهم ساختمانهای آموزشی بهویژه مدرسهها از ساختمانهای ناایمن پایتخت چقدر است، اظهار میکند: مدرسهها نیز جزو ساختمانهای پرخطر هستند و متأسفانه مدرسههای ما در شهر تهران بحث ایمنی را جدی نگرفتهاند و تفاهمنامهای با اداره کل آموزش و پرورش و سازمان نوسازی داشتیم که قرار شد ایمنسازی مدرسهها از منطقه ۱۰ به صورت آزمایشی شروع شود و سپس به سایر مناطق تعمیم یابد. البته بازدید کارشناسان ما از مدرسهها انجام و دستورالعملها ارائه شد؛ ولی ایمنسازی مدرسهها جدی گرفته نشد و یکی از نگرانیهای ما در حوزه ایمنسازی ساختمانهای پرخطر، مدرسههاست که امید میرود با تصویب اعتبارات لازم، این مهم پیگیری شود تا مدرسههای ما از حداقل ایمنیها برخوردار شوند. در تهران حدود ۴هزار و ۵۰۰ مدرسه داریم و بیشتر نگرانی ما مربوط به مهدهای کودک و پیشدبستانیهای ناایمنی است که بخشی از آنها خصوصی هستند و با وجود آنکه بخش خصوصی به لحاظ مالی مشکلی ندارد و باید به مسائل ایمنی توجه داشته باشد، در این بخش هم پیشرفت خوبی نداشتهایم. با این حال کمیتههای ایمنی مناطق تهران به طور مرتب فعالیت میکنند، مالکان دعوت میشوند و پیگیری اقدامهای ایمنی به صورت مرحلهای صورت میگیرد. ساختمانهای پرخطر نیز در دستور کار سازمان قرار دارند و پیگیریهای مستمر برای ارتقای ایمنی آنها ادامه دارد.
عبدولی ادامه میدهد: بر اساس مصوبه شورای شهر، شهرداران نواحی موظف شدهاند سالانه دستکم ۱۰ ساختمان پرخطر را از شرایط بحرانی خارج کرده و ارتقا دهند. این الزام در ارزیابی سالانه شهرداران نواحی تأثیر زیادی دارد و عملکرد آنها در ارتقای ایمنی و حتی ادامه فعالیت مدیریتی آنها مؤثر خواهد بود.
وی میافزاید: در سازمان آتشنشانی نیز رؤسای ایستگاهها موظف شدهاند ناایمنیها و موارد پرخطر در محدوده زیر پوشش خود را شناسایی و گزارش کنند.
معاون پیشگیری و حفاظت از حریق سازمان آتشنشانی تهران میگوید: ساختمانهای پرخطر و بحرانی همچنان تحت نظارت دقیق سازمان آتشنشانی و شهرداری تهران هستند و پیگیری برای ارتقای ایمنی آنها تا رسیدن به استانداردهای کامل ادامه خواهد داشت.
به گفته عبدولی، قوه قضائیه برای ۶۰ ساختمان پرخطر تهران اخطار تذکر ارسال و سازمان آتشنشانی تهران نیز دو بار آنها را دعوت کرده و حکم معاون پیشگیری دادستان به آنها ابلاغ شده است که باید ایمنسازی را تا پایان سال جاری در دستور کار خود قرار دهند و در زمان تعیین شده با اقدامهای قانونی -پلمب- از ادامه فعالیت این ساختمانها پیشگیری خواهد شد.
نظر شما