کمیسیون اروپا پس از یک سال بررسی، شبکه اجتماعی X متعلق به ایلان ماسک را به دلیل سه تخلف اصلی جریمه کرد: ارائه نادرست نشان تأیید (Blue Check) که می‌توانست کاربران را فریب دهد، عدم شفافیت در ثبت تبلیغات و دسترسی عمومی به آنها، و محروم کردن پژوهشگران از داده‌های عمومی که مانع بررسی محتوا و فعالیت‌های سیاسی می‌شد. این حکم، نخستین اقدام عملی تحت قانون خدمات دیجیتال اتحادیه اروپا (DSA) است که با هدف شفافیت، امنیت و حفاظت از حقوق کاربران وضع شده است.

اروپا می‌گوید هدف از این اقدام محافظت از کاربران در برابر فریب، تبلیغات گمراه‌کننده و اطلاعات نادرست است و ملیت مالک شرکت در تصمیم نقشی نداشته است. اما مقامات آمریکایی، از جمله مارکو روبیو وزیر امور خارجه ، کریستوفر لاندو معاون وزیر امور خارجه و رئیس کمیسیون ارتباطات فدرال، این جریمه را نوعی سانسور و حمله به تمام شرکت‌های فناوری آمریکا و حتی مردم ایالات متحده توصیف کرده‌اند.

لاندو، معاون وزیر امور خارجه آمریکا، هشدار داده که تناقض مواضع اتحادیه اروپا در زمینه‌های مختلف، از سیاست دیجیتال تا امنیت مشترک، می‌تواند ائتلاف فراآتلانتیک را تضعیف کند. به گفته او، کشورهایی که با کلاه ناتو به همکاری تاکید می‌کنند، با کلاه اتحادیه اروپا گاه منافع آمریکا و امنیت مشترک را نادیده می‌گیرند.

در همین حال، ایلان ماسک نه فقط یک کارآفرین فناوری، بلکه یک بازیگر سیاسی تأثیرگذار در نزدیکی ترامپ محسوب می‌شود. حضور فعال او در X و حمایت از احزاب و سیاستمداران راست افراطی اروپایی، از جمله ویکتور اوربان در مجارستان و جورجا ملونی در ایتالیا، خشم رهبران اروپا را برانگیخته است. این وضعیت، اتحادیه اروپا را در این موقعیتی دشوار قرار داده است که چگونه باید با یک میلیاردر قدرتمند و همزمان متحد ترامپ برخورد کند بدون اینکه رئیس‌جمهور منتخب آمریکا خشمگین شود؟

مواضع ماسک علیه سران اروپا، از جمله کی‌یر استارمر نخست‌وزیر بریتانیا ، اولاف شولتز صدر اعظم آلمان و امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه، نشان‌دهنده تلاش او برای شکل دادن به شبکه‌ای پوپولیستی و فراملی است. حمایت او از سیاستمداران راست‌گرا، در اروپا به عنوان دخالت مستقیم در امور داخلی کشورها و تهدید دموکراسی تعبیر می‌شود، هرچند در آمریکا این رفتار بخشی از آزادی بیان و نفوذ سیاسی او تلقی می‌شود.

از منظر روابط بین‌الملل، جریمه X می‌تواند تبعات گسترده‌ای داشته باشد. ترامپ پیش‌تر تهدید کرده بود در صورت ادامه جریمه شرکت‌های آمریکایی، تعرفه‌های اضافی بر کالاهای اروپایی اعمال کند. چنین اظهاراتی، همراه با واکنش‌های تند مقامات آمریکایی، فصل جدیدی از تنش‌های اقتصادی و سیاسی میان دو طرف ایجاد می‌کند و اعتماد میان واشنگتن و متحدان سنتی‌اش را کاهش می‌دهد.

با این حال، اروپا تلاش می‌کند موضع خود را به عنوان محافظت از کاربران و شفافیت دیجیتال توجیه کند. جریمه X می‌تواند به الگویی برای نظارت بر دیگر شرکت‌های بزرگ فناوری از جمله TikTok تبدیل شود. هدف این قانون، دسترسی محققان به داده‌ها، شفافیت تبلیغات و جلوگیری از گمراه کردن کاربران است.

تحلیلگران می‌گویند نقش ماسک در دولت آینده آمریکا و نزدیکی او به ترامپ، پیچیدگی‌های جدیدی به سیاست خارجی آمریکا وارد کرده است. نفوذ رسانه‌ای، اقتصادی و سیاسی او می‌تواند به بی‌ثباتی دولت‌های اروپایی و فشار بر سیاستمداران نزدیک به واشنگتن منجر شود. از نگاه اروپا، جریمه‌ها تنها راهکار کوتاه‌مدت برای مهار نفوذ ماسک و حفاظت از کاربران است، و در بلندمدت، روابط فراآتلانتیک نیازمند تعامل سیاسی و دیپلماسی پیچیده‌تر خواهد بود.

در نهایت، جریمه ۱۴۰ میلیون دلاری X نه فقط اجرای جدی قانون خدمات دیجیتال اتحادیه اروپاست، بلکه نشان‌دهنده برخورد قاطع اروپا با شرکت‌های فناوری آمریکایی و تلاش برای ایجاد شفافیت و امنیت در فضای دیجیتال است. همزمان، فعالیت‌های سیاسی ماسک و مواضع ترامپ در سطح بین‌المللی، نویدبخش فصلی جدید و پیچیده از تنش‌ها و چالش‌های فراآتلانتیک هستند؛ فصلی که در آن فناوری، سیاست و قدرت نرم به طور مستقیم بر روابط بین‌الملل تأثیر می‌گذارند.