حتما این جمله را زیاد شنیدهاید: «آن روز خیلی خوش گذشت... جای تو خالی بود»! یا در شرایطی که ناخواسته، کنار کسی حضور نداشتید، این را شنیدهاید که: «کاش کنارم بودی»!
بگذارید یک آزمون شخصیت برگزار کنیم؛ هر کس میتواند صادقانه از خودش بپرسد:
ــ اگر همین امروز از جمع خانواده، دوستان، همکاران، یا جامعه حذف شوم، دقیقاً چه اتفاقی میافتد؟
ــ آیا بودن من برای دیگران، آرامشبخش است یا آزار دهنده؟
ــ آیا اگر نباشم، جای خالی من حس میشود یا فقط یک اسم از فهرست مخاطبان گوشی همراه آنان، کم میشود؟
چرا بعضیها میمانند، حتی وقتی نیستند؟!
امام در حکمت ۱۰ نهجالبلاغه میفرمایند: «خَالِطُوا النَّاسَ مُخَالَطَةً إِنْ مِتُّمْ مَعَهَا بَکَوْا عَلَیْکُمْ، وَ إِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَیْکُمْ»؛ با مردم چنان بیامیزید که اگر مُردید بر شما بگریند، و اگر زنده ماندید به شما مهربانی ورزند.
«گریه» در این حکمت، میتواند فقط اشک ظاهری نبوده و نشانه فقدانِ اثرگذار باشد.
اما کلید دستیابی به معاشرت اثرگذار چیست؟
کلید اول = انصاف؛ پایه محبوبیت پایدار:
«یَا بُنَیَّ اجْعَلْ نَفْسَکَ مِیزَاناً فِیمَا بَیْنَکَ وَ بَیْنَ غَیْرِکَ فَأَحْبِبْ لِغَیْرِکَ مَا تُحِبُّ لِنَفْسِکَ وَ اکْرَهْ لَهُ مَا تَکْرَهُ لَهَا»؛ فرزندم، نفس خود را میزان میان خود و دیگران قرار ده، پس آنچه را که برای خود دوست داری برای دیگران نیز دوست بدار، و آنچه را که برای خود نمیپسندی، برای دیگران مپسند (نهجالبلاغه، نامه ۳۱)؛ به این ترتیب که پیش از آنکه هر کلمهای به زبان بیاوری، یا هر کُنش و واکنشی از تو سر بزند، این سؤال را از خود بپرس: اگر جای طرف مقابل باشم، آن را برمیتابم؟
کلید دوم = رحمت؛ فراتر از منافع شخصی:
«وَ أَشْعِرْ قَلْبَکَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعِیَّةِ وَ الْمَحَبَّةَ لَهُمْ وَ اللُّطْفَ بِهِم»؛ و قلب خویش را کانون رحمت و محبّت و لطف به مردم قرار ده (نهجالبلاغه، نامه ۵۳)؛ به گونهای که در معاشرت با مردم، به جای آنکه تنها به منافع شخصی، خانوادگی و گروهی خودت بیندیشی، دیگران و مصلحت و منفعت آنان را نیز در نظر بیاور.
تمرین کاربردی هفته
هر روز فقط ۵ دقیقه، رفتار خود را با اطرافیانت مرور کرده و سعی کن در آن تجدید نظر کنی:
ــ چقدر اهل تحقیر، کنایه، تندی، منّتگذاری، قضاوت و... هستم؟
ــ بودن من چقدر برای دیگران موجب خستگی و زحمت است؟
ــ نخستین نقطه ضعفی که باید اصلاح شود، کجاست؟
نظر شما