نوزدهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» در میانههای راه خود با استقبال قابل توجهی از سوی مخاطبان روبهرو بوده است و جمعه گذشته ۲۱ آذرماه، پردیس سینمایی ملت، میزبان جمع کثیری از علاقهمندان به سینمای مستند و تعدادی از هنرمندان و سینماگران بود، بهطوری که براساس آمار اعلام شده از سوی دبیرخانه جشنواره، بیش از ۲هزارو۲۰۰ تماشاگر در یک روز حضور داشتند که در مقایسه با دورههای پیشین «سینماحقیقت»، با افزایش روبهرو بوده است.
اما این همه ماجرا نیست. جمعه والبته شب گذشته روزهایی پر از اشک، اشتیاق و قدردانی نسبت به انسانیت بود. از نمایش تأثربرانگیز فیلم «خون طلایی آمنه» ساخته حبیب احمدزاده تا جشن تولدی که سازندگان فیلم «آخرین بازمانده» برای کیان، پسر خردسالی گرفتند که خانوادهاش را در جنگ ۱۲روزه از دست داده بود. سالنهای نمایش نیز در زمان اکران فیلمها با ظرفیت کامل روبهرو بودند و ظهر جمعه فیلم «مشتزنی در رینگ ترجمه» به کارگردانی حنیف شهپرراد که روایتی از زندگی ذبیحالله منصوری بود مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت. از دیگر فیلمهای به نمایش درآمده در روز جمعه، مستند «آبراه کوچکی در میان هور» ساخته مرتضی پایهشناس بود که چند میهمان ویژه هم داشت، ازجمله هادی حجازیفر، مهدی همت فرزند شهید همت، احسان باکری فرزند شهید باکری و محسن نوذریان همرزم شهید علی هاشمی که در پردیس ملت به تماشای این فیلم نشستند.
چرا «خون طلایی آمنه» دیده شد؟
در میان فیلمهای اکران شده روز جمعه، شاید هیچ فیلمی به اندازه «خون طلایی آمنه» ساخته حبیب احمدزاده نتوانست نبض مخاطب را در دست بگیرد؛ بهگونهای که پس از پایان نمایش آن، صحنههایی احساسی و همراه با غم و شادی رقم زد. مصطفی مقدم، رئیس آزمایشگاه مرجع ایمونوهماتولوژی سازمان انتقال خون و یکی از شخصیتهای کلیدی این مستند نیز در زمان اکران میان حاضران بود و پس از پایان فیلم با استقبال گرم مردم روبهرو شد.
اما ماجرای این مستند جذاب چه بود که تا این حد توانست در میان مخاطبان، احساساتی همچون غرور، امید، دلگرمی و عشق به انسانیت را زنده کند.
«خون طلایی آمنه» داستان دختری بوشهری به نام آمنه را روایت میکند که بهطور کاملاً تصادفی متوجه میشود از کمخونی رنج میبرد، پیگیریهای متعدد نشان میدهد آمنه گروه خونی کمیابی دارد که به نام گروه خون طلایی معروف است و نادرترین گروه خونی در میان انسانهاست. در این گروه خونی، هیچیک از آنتیژنهای سیستم Rh روی سطح گلبولهای قرمز وجود ندارد و همین ویژگی، آن را به یک پدیده ژنتیکی بسیار نادر تبدیل کرده، بهطوری که تخمین زده میشود تنها حدود ۴۳نفر در دنیا این گروه خونی را داشته باشند. به مستند برگردیم؛ تلاشها برای بهبود حال آمنه که روز به روز وخیمتر میشود، ادامه دارد، اما با تزریق متعدد خونهای ناساگار، حال او بدتر شده تا اینکه در میانههای راه، دکتر مصطفی مقدم، رئیس آزمایشگاه مرجع ایمونوهماتولوژی سازمان انتقال خون به ماجرا میپیوندد و شخصاً پیگیر میشود و به تیمهای پزشکی دنیا و اعضای انجمن خونهای نادر ایمیل میزند تا برای آمنه خون پیدا کند. تلاشهای بینالمللی فراوانی برای یافتن خون نادر و نجات جان او با هماهنگی سازمان انتقال خون انجام میشود. پزشکی که بدون هیچ چشمداشتی دوشادوش خانواده آمنه همراه آنها این لحظات سخت را سپری میکند و پس از تلاشهای فراوان موفق میشود یک بسته خون مشابه خون آمنه از کشوری دیگر پیدا کند.
وقتی انسانیت مرز نمیشناسد
«خون طلایی آمنه» مستندی مصاحبهمحور و مبتنی بر روایت ماجرا از زبان نزدیکان آمنه است که گام به گام مخاطب را در سختترین و بحرانیترین لحظات همراه میکند. روایت پرکشش و پرتعلیق ماجرا و راه رفتن روی لبه باریک مرگ و زندگی در سایه روشنای امید، تأثیرگذاری عمیقی در روایت این مستند رقم زده است. بخش عمدهای از این مسیر پرفراز و نشیب و نفسگیر با همراهی دکتر مصطفی مقدم اتفاق میافتد. او نخستین فردی است که طرح ملی خونهای نادر ایران را در کشور راهاندازی کرد و با همراهی شبانهروزی و کمکهای جانانه و بدون چشمداشتش کنار خانواده آمنه ایستاد.
مستند احمدزاده از چندین حیث قابل بررسی است؛ قدرت انسانیت که مرز نمیشناسد و همه را بدون جهتگیریهای سیاسی کنار یکدیگر نگه میدارد، از سوی دیگر پرداختن به معضل تحریم که ورای خطکشیهای سیاسی چه بر سر بیماران میآورد و سرنوشت آنها را در هم میپیچد، اما در عین حال این فیلم فرصتی مغتنم فراهم میکند تا مردم بدانند هنوز هم پزشکان دلسوزی هستند که احساسات و عواطف انسانی را فدای روزمرگی و تکرار نکردهاند و جان شیرین هر انسانی را عزیز و محترم میشمارند و خالصانه و با تمام وجود برای نجات بیماران به میدان میآیند.
سوژهای که اتفاقی پیدا شد
پس از پایان نمایش این مستند، فرصتی کوتاه دست داد تا با دکتر مقدم و حبیب احمدزاده گفتوگو کنیم. احمدزاده که مانند همیشه از مصاحبه گریزان است در سخنانی کوتاه درباره رسیدن به این سوژه گفت با ماجرای آمنه خیلی تصادفی مواجه شده و وقتی خانوادهاش از احمدزاده که رهسپار سفری به اروپا بود، درخواست کرده بودند هدایایی را به رسم قدردانی به یک تیم پزشکی در اسپانیا برساند در جریان ماجرا قرار گرفته و تصمیم به ساخت این مستند گرفته بود. احمدزاده درباره اهمیت این مستند میگوید: یک مسئله اهمیت اطلاعرسانی در سطح جهانی و دیگری جنبه آگاهیبخشی به مردم و رواج فرهنگ انتقال خون است. کار اصلی را دکتر مقدم انجام داده و همچنین خانواده آمنه که این لحظات سخت و دشوار را با صبوری جلو دوربین روایت کردهاند.دکتر مصطفی مقدم، ایمونوهماتولوژیست نیز در گفتوگویی با خبرنگار ما درباره پیوستن به تیم مستند «خون طلایی آمنه» بیان میکند: چند ماهی مراحل ساخت مستند پیش رفته بود که تیم آقای احمدزاده با من تماس گرفتند و پیگیر ماجرای آمنه شدند. راستش برای من سؤالبرانگیز بود که چرا پیگیر ما هستند، چون معتقدم ما وظیفه خودمان را انجام دادیم و کار عجیبی نکردیم. البته اتفاقی که افتاد در سطح جهانی بود و دیگر اعضای گروه خونهای نادر چنین تجربهای نداشتند. در نهایت با تلاش و پشتکاری که آقای احمدزاده از خود نشان داد و اصرار و صداقتی که در او دیدم، درخواستش را برای مصاحبه در این مستند قبول کردم.
گام بلند مهرجویی در تأسیس سازمان انتقال خون
وی در واکنش به فیلم «دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی در تأسیس سازمان انتقال خون و اهمیت مستند «خون طلایی آمنه» در آگاهیرسانی درباره گروههای خونی نادر تأکید میکند: این فیلم تأثیرگذار منجر به تأسیس سازمان انتقال خون شد و پایهگذاری این سازمان توسط دکتر فریدون علاء اتفاق افتاد. به نظرم فیلمی که آقای احمدزاده ساخته هم نقش مهمی در جایگاه و اعتبار سازمان انتقال خون و همچنین اهمیت اهدای خون در میان مردم دارد، ضمن اینکه این مستند نشان میدهد برخلاف اینکه مردم به بسیاری از سازمانهای دولتی اعتماد ندارند اما پرسنل سازمان انتقال خون عاشق هستند.دکتر مقدم با ابراز خشنودی از حضور در جشنواره سینماحقیقت یادآور میشود: اولین بار است که در چنین جشنوارهای هستم و واکنش مخاطبان برایم بسیار جالب است. به نظرم مهمترین پیامی که این فیلم میدهد این است که همه مرزها مصنوعی هستند و زمانی که کسی به کمک نیاز دارد از هر کشوری هم که باشد، مرز سیاست کنار گذاشته میشود. از سویی دیگر این فیلم جایگاه کرامت انسانی و وظایفمان را به ما گوشزد میکند که کارمند صرف نباشیم بهطوریکه فقط ساعت کاری را پر کنیم بلکه باید وجودمان برای کاری که انجام میدهیم مفید باشد و به آن تعهد داشته باشیم.
جامعه پزشکی از یادگیری علوم تازه دست نکشند
وی در حالی که از یادآوری سرنوشت آمنه اشک در چشمانش حلقه زده، ادامه میدهد: آمنه دانشجوی بیستوسه سالهای بود که بیماری آنومی داشت و پزشکان علت آن را تشخیص نمیدادند. به نظرم یکی دیگر از پیامهای این مستند به جامعه پزشکی و مراکز دانشگاهی ماست که باید بیشتر کار کنند و دلسرد نشوند و در علم پزشکی فراتر بروند. این حق آمنه بود که زندگی کند، اما گروه خونی او در میان ۹۰ میلیون ایرانی یافت نشد ولی ما در سازمان انتقال خون این توانایی را داشتیم که این گروه خونی را شناسایی کنیم و با توجه به اینکه عضو انجمن بینالمللی خونهای نادر بودیم این اعتبار و جایگاه علمی را داشتیم که سایر اعضای انجمن به ما کمک کنند اما متأسفانه به دلایلی مانند تحریم و معضلات ارتباطات بینالمللی، این کار میسر نشد، در حالی که اگر تحریم نبودیم در عرض ۴۸ساعت همه چیز حل میشد. با همه این احوال یاد و خاطره آمنه همیشه با من است؛ او باید زنده میماند. جوانان ایرانی لیاقتشان فراتر از اینهاست.
گفتنی است جشنواره در چهارمین روز از برگزاری اش حال و هوای دیگری داشت. مستند «آگیرا» از تولیدات مرکز مستند سوره با استقبال بسیاری مواجه شد؛ این فیلم داستان پسر جوانی به نام علی را روایت میکند که متوجه میشود در زمان تولد از بیمارستان ربوده شده و حالا تلاش میکند با پیگیری از کسانی که در شب ربایش در بیمارستان حضور داشتند، هویت واقعی خود را پیدا کند. اما تا روز گذشته پرمخاطبترین مستندهای چهار روز اول جشنواره به ترتیب «آگیرا»، «شنا خلاف جهت»، «روباه و ماه صورتی»، «لاماسو» و «نارکیس» بودهاند و حالا باید دید در روزهای باقیمانده کدام مستندها به جمع پرمخاطبترینها اضافه خواهند شد.گفتنی است، نوزدهمین جشنواره بینالمللی سینماحقیقت از ۱۹ تا ۲۵ آذر در پردیس سینمایی ملت در حال برگزاری است.
نظر شما