ابوظبی بار دیگر سناریو نخنمای خود درباره جزایر سهگانه ایرانی را روی میز دیپلماسی گذاشت؛ این بار درج ادعاهای مردود درباره ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک در بیانیه پایانی مربوط به حضور وزیر امور خارجه چین در امارات نشان داد همسایه جنوبی اصرار بر سوءاستفاده از هر رویداد دیپلماتیک برای طرح ادعاهای سرزمینی علیه کشورمان داشته و آن را به یک رویه ثابت تبدیل کرده است. در این مسیر اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه دیروز ادعایی که درباره جزایر ایرانی در بیانیه پایانی سفر وزیر امور خارجه چین به امارات درج شده را محکوم و تأکید کرد جزایر مذکور بخشهای جداییناپذیر از قلمرو سرزمینی ایران هستند و هر گونه ادعا نسبت به آنها آشکارا با اصل احترام به تمامیت سرزمینی کشورها و حسن همجواری مغایر است.
درباره اتهامزنی تازه امارات اما دو نکته قابل ذکر است؛ نخست اینکه همراهی دوباره اژدهای زرد با نمایش ضدایرانی در حالی صورت میگیرد که نشانههایی از تغییر رویکرد برخی شریکان راهبردی ایران از جمله چین و روسیه در این زمینه مشاهده میشود؛ رویکردی که با همراهی یا سکوت در برابر ادعاهای بیپایه امارات درباره تمامیت سرزمینی ایران همراه بوده است. از سویی طی دو سال اخیر شاهد تغییر محسوس رفتار امارات در پرداختن به موضوع جزایر ایرانی هستیم به این صورت که حضور هر هیئت دیپلماتیک را به عاملی برای طرح این ادعا و جهتدهی جهانی علیه ایران تبدیل کرده که نیازمند پاسخ متقابل و سنجیده تهران است.
وسط بازی چین
جواد منصوری، سفیر پیشین ایران در چین در گفتوگو با روزنامه قدس، آنچه در سالهای اخیر درباره جزایر ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک رخ داده را در چارچوب یک پروژه هدفمند ارزیابی میکند و معتقد است: تحرکات در واقع پیگیری سیاستهایی است که دولت امارات به نوعی به نمایندگی از آمریکا و رژیم صهیونیستی برای تضعیف جمهوری اسلامی ایران دنبال میکند.
وی با اشاره به مواضع دوپهلوی اخیر چین و روسیه در قبال این موضوع – که از سوی تحلیلگران به ضرر ایران تعبیر میشود – گفت: این رویکرد بیش از هر چیز ناشی از ملاحظات راهبردی پکن و مسکو است. پکن به دنبال حضور مؤثر در بازار و اقتصاد و معادلات منطقهای است و طبیعتاً نمیخواهد این منافع را از دست بدهد، از این رو آنها تمایل دارند کشورهای عربی منطقه از جمله امارات را در مدار همکاری خود حفظ کنند، بیآنکه وارد تقابل مستقیم با ایران شوند. این در حالی است که اعتراض رسمی و صریح ایران به این مواضع همواره وجود داشته و بارها به طرفهای مقابل منتقل شده است. این دیپلمات باسابقه کشورمان تصریح کرد: رفتار چین در این پرونده را باید در چارچوب سیاست کلی این کشور در منطقه دید. چین طی دو سال گذشته به طور فعال پیگیر توسعه روابط ایران با کشورهای منطقه بوده و اخیراً هم دور سوم گفتوگوهای سهجانبه ایران، چین و عربستان در تهران برگزار شد. از این منظر، چین معمولاً در اختلافات منطقهای بهگونهای عمل میکند که تعهدی الزامآور و پرهزینه برای منافع خود ایجاد نکند. با این حال آنچه در عمل رخ میدهد، بهرهبرداری تبلیغاتی امارات از حضور هیئتهای دیپلماتیک خارجی در این کشور است. تکرار همین ادعاها در بیانیهها، بیش از آنکه یک تحول حقوقی باشد، بخشی از جنگ روانی و رسانهای علیه ایران به شمار میرود.منصوری در پاسخ به این پرسش که ایران در برابر این سوءاستفاده حقوقی و سیاسی امارات چه واکنشی باید نشان دهد؟ گفت: این مسئله اساساً موضوعی جدید نیست و ارتباط مستقیمی هم به چین ندارد بلکه ریشه آن به فتنهای بازمیگردد که کشورهای اروپایی پایهگذاری کردند. هر بار که طرفهای غربی یا متحدان منطقهایشان قصد اعمال فشار بر ایران را دارند، این پرونده را از بایگانی خارج میکنند. با این حال، تجربه پنج دهه گذشته نشان داده این ادعاها هیچ دستاورد واقعی برای امارات نداشته و از نظر حقوقی و عملی راه به جایی نبرده است؛ واقعیتی که همچنان مهمترین نقطه اتکای ایران در مواجهه با این سناریو تکراری به شمار میرود.
ضرورت اتخاذ موضع قاطع مقابل ابوظبی
دکتر سیدمحمدتقی آقایان، کارشناس مسائل راهبردی و بینالملل نیز با نگاهی تحلیلی به نقش چین و امارات در عرصههای اقتصادی و سیاسی منطقه و جهان، تأکید کرد: چین و امارات هم در آسیا و هم در سطح جهان فعالیت اقتصادی گستردهای دارند و نمیتوان گفت روابط اقتصادی یک کشور با دیگران باید تابع اختلافات سیاسی باشد. این کشورها، تمرکز اصلی خود را بر منافع ملی و سرزمینی قرار دادهاند نه بر محور مقاومت، جمهوری اسلامی یا تحولات منطقهای دیگر. وی تصریح کرد: رقابت سنگین و پایاپای میان چین، آمریکا و روسیه در عرصههای سیاسی و اقتصادی وجود دارد و هر کشور تلاش میکند جایگاه خود را ارتقا دهد. امارات نیز در چند سال اخیر با افزایش نفوذ اقتصادی، بازیگری سیاسی هم پیدا کرده است؛ از سودان گرفته تا سوریه و فلسطین رد پای امارات مشهود است. چین نیز همواره در پی حفظ برتری اقتصادی و ثبات خود در جهان است و روابط گستردهای با تمام کشورها از جمله آمریکا دارد. حتی بسیاری از قطعات شرکتهای بزرگ آمریکایی در چین ساخته یا تحت لیسانس تولید میشوند. این نشان میدهد عرصههای اقتصادی و سیاسی در جهان امروز دو یار جداییناپذیر هستند.این کارشناس با اشاره به نقش ایران در این معادلات گفت: ایران کشوری با تمدن و اصالت چند هزار ساله است. امارات و برخی کشورهای منطقه گاهی از مسائل حقوقی سوءاستفاده میکنند، اما ایران با توجه به مصالح خود، مدارا و دیپلماسی را رعایت میکند. امارات بهواسطه سکوی تجاری که برای تخلیه و بارگیری کالاهای ایران فراهم میکند، این فرصت را دارد که بعضاً تحرکاتی انجام دهد؛ اما این احترام و مدارای تهران حد و مرز دارد و سیاستمداران و دستگاههای امنیتی باید برای مقابله با سوءاستفادههای حقوقی و سیاسی ابوظبی راهکارهای مناسب اتخاذ کنند. با توجه به پیشینه روشن ایران و جایگاه منطقهای ایران، کشورهای حاشیه خلیج فارس در نهایت قادر به اعمال فشار جدی بر ایران نیستند و این تحرکات بیشتر حواسپرتی ایجاد میکند تا تهدید واقعی.
خبرنگار: سیدحسین حسینی
نظر شما