به‌گزارش قدس آنلاین، مدتی است که بازار دلار و طلا با رکوردشکنی‌های پیاپی مواجه است و هر روز فتح قله‌ای جدید از نرخ دلار را به‌چشم می‌بینیم. چنانچه تا حدود ۳-۲ سال پیش از دلار ۸۰-۷۰ هزار تومان سخن به‌میان می‌آمد بسیاری از فعالان بازار با نگاهی تردیدآمیز به این ارقام می‌نگریستند و رسیدن به این نرخ‌ها را دور از ذهن می‌دانستند، اما پس از رسیدن دلار به نرخ ۱۰۰ هزار تومان و عبور از این کانال و حالا که دلار کانال ۱۲۰ هزار تومان را تثبیت کرده و قدم به کانال ۱۳۰ هزار تومان گذاشته است، رسیدن به هر قیمتی از نگاه تحلیلگران و فعالان بازار دور از انتظار نیست و هر عدد جدیدی که پیش‌بینی شود، به سرعت مورد تأیید قرار می‌گیرد.

درست است که روند صعودی نرخ دلار مدت‌هاست آغاز شده، اما به صورت ملموس‌تر و شدیدتر از آبان و به‌ویژه آذرماه شاهد این اتفاق هستیم، اتفاقی که نشان می‌دهد دلار حالا حالاها قصد پایین آمدن ندارد. اما چه شد که امروز به اینجا رسیدیم و هر روز شاهد فتح قله‌های جدید قیمتی در نرخ ارز هستیم؟ کارشناسان اقتصادی معتقدند افزایش التهابات منطقه‌ای، رشد تورم، کسری بودجه، ناتوانی دولت در ساماندهی وضعیت اقتصادی و سیاست‌های ناکارآمد پولی، ادامه انتظارات تورمی و هجوم مردم به بازار طلا و ارز برای حفظ ارزش سرمایه‌هایشان در برابر تورم افسارگسیخته، ابهام در وضعیت مذاکرات، احتمال آغاز درگیری جدید در منطقه و به‌ویژه در لبنان؛ همگی موجب شده امروز شاهد این رکوردشکنی‌ها باشیم.

امروز که می‌توان گفت مذاکرات به بن‌بست رسیده و نه طرف آمریکایی قدمی برای رفع مخاصمات برمی‌دارد و نه طرف ایرانی امیدی به ادامه مذاکرات و نتیجه آن دارد؛ درنتیجه دست‌کم تا انتهای سال هیچ امیدی به پیشرفت در مذاکرات نیست و همین موضوع سیگنالی منفی برای بازار ارز محسوب می‌شود. در این میان باید برای سیاست خارجی کشور و مسیر تعاملات موثرتر با سایر قدرت ها از جمله چین اقدامات بیشتری انجام شود.

افزایش نرخ ارز در شرایط تورم اجتناب ناپذیر است

رحمان سعادت، تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار قدس درخصوص وضعیت پیش آمده در بازار ارز می‌گوید: شکی در ادامه افزایش‌ها در نرخ دلار وجود ندارد و این روند بی‌شک ادامه‌دار خواهد بود. وضعیت به‌گونه‌ای است که چنانچه با افزایش نرخ دلار مواجه نشویم اتفاقی غیرمنتظره است و جای شک و تعجب دارد.

سعادت با بیان اینکه افزایش نرخ ارز در شرایط تورم اجتناب ناپذیر است تصریح می‌کند: یکی از عوامل مهم افزایش قیمت دلار، افزایش نرخ تورم است. اقتصاددانان مطرح دنیا هم معتقدند دلار (به صورت کلی پول) یک کالا همچون دیگر کالاهاست، بنابراین زمانی که نرخ کالاها دو برابر می‌شود، طبیعی است که دلار هم دو برابر شود و این امر اجتناب‌ناپذیر است.

عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه سمنان اضافه می‌کند: چنانچه تورم نقطه به نقطه را از ابتدای امسال نسبت به سال گذشته مورد بررسی قرار دهید خواهید دید که قیمت‌ها به‌شدت افزایش یافته و دو برابر و یا بیشتر شده است، درنتیجه اینکه نرخ دلار هم به همین میزان افزایش یابد تعجب ندارد.

به باور وی، امروز شرایط به گونه‌ای شده که از تورم سالانه و ماهانه به تورم هفتگی و روزانه رسیده‌ایم و این اتفاق را در بازار دلار و طلا خواهیم داشت و افزایش نرخ‌ها به صورت هفتگی و روزانه خواهد بود و قیمت‌ها به شکل فزاینده رشد خواهد کرد.

سعادت به مسائل حوزه بین‌الملل اشاره و ضمن بیان اینکه نرخ دلار هم ریشه در تورم داخلی و هم ریشه در تحولات خارجی دارد، خاطرنشان می‌کند: در یک سال گذشته تنش‌های زیادی را پشت سر گذاشتیم که عمده آنان جنگ ۱۲ روزه و پس از آن فعال‌سازی مکانیسم ماشه بود ورود ارز به داخل را با مشکل مواجه می‌کند و طبیعی است وقتی دولت ارز برای واردات نداشته باشد همین نبود کالا (در اینجا دلار) منجر به افزایش آن خواهد شد.

انتظار برای کاهش نرخ ارز، غیرمنطقی است

وی انتظار برای کاهش نرخ دلار را غیرمنطقی دانست و ابراز کرد: دولت هم در شرایط فعلی باتوجه به وضعیت اقتصادی حاکم بر کشور، نمی‌تواند کاری انجام دهد و تنها کاری که از دست دولت در این شرایط برمی‌آید این است که برای مدت کوتاهی با یک‌سری سیاست‌های ارزی سرعت افزایش نرخ را کاهش دهد.

این تحلیلگر اقتصادی وضعیت بازار ارز را همچون خودرویی ترمز بریده دانست که با سرعت زیادی درحال پیمایش است و می‌گوید: اینکه مسئولان مدام مصاحبه و عنوان کنند که افزایش نرخ دلار ناشی از هیجانات است، تحلیل صحیحی نیست. این افزایش نرخ به دلیل آنچه در اقتصاد ایران وجود دارد رخ داده و نه فقط هیجانات بازار و تا زمانی که مسئولان، واقعیت‌های اقتصادی ایران را درک نکنند این وضعیت ادامه خواهد یافت.

تأثیر کوتاه‌مدت ارزپاشی

سعادت اضافه می‌کند: احتمالاً دولت در چند روز آینده بخواهد با ارزپاشی قدری قیمت‌ها را کاهش دهد، اما نکته این است که این کاهش ناچیز و کوتاه‌مدت خواهد بود و پس از مدتی دوباره همه چیز به روال افزایشی بازخواهد گشت.

وی به تأثیر افزایش نرخ ارز بر قیمت کالاهای اساسی اشاره و ابراز کرد: باوجود اینکه درحال حاضر قیمت‌ها بالاست، اما افزایش مکرر نرخ ارز نرخ‌ها را از این بیشتر افزایش خواهد داد. درنتیجه تنها کاری که دولت می‌تواند در این شرایط انجام دهد این است که همچون زمان جنگ کالاهای اساسی را در قالب کالابرگ در اختیار مردم قرار دهد تا مردم کمتر از این شرایط آسیب ببینند.

حدود دو روز پیش بود که در پی وقوع این اتفاق‌ها در بازار، بانک مرکزی با تشکیل جلسه ویژه و هماهنگی دستگاه‌های مربوط، ۶ محور عملیاتی برای مدیریت بازار ارز را اعلام کرد که شامل بازآرایی نظام تخصیص ارز، کاهش فاصله زمانی تأمین، گسترش پیش‌فروش، تقویت تأمین مالی از طریق صکوک، تشدید نظارت بر سوداگری و افزایش عمق بازار دوم بود.

این نخستین بار نیست که بانک مرکزی در پی تشدید نابسامانی‌ها در بازار ارز اقدام به صدور دستورالعمل‌هایی برای مدیریت بحران می‌کند، اما تجربه تاریخی نشان داده رشد بهای ارز در شرایط فعلی که محصول یک سیر تاریخی است و نه یک شوک ناگهانی؛ امری گریزناپذیر است. به‌ویژه اینکه تحولات منطقه‌ای، افزایش نرخ انس جهانی (نیاز ما به وارد کردن طلا، تبدیل آن به سکه یا سایر مصارفی که بانک مرکزی به عنوان نقدینگی لازم دارد، کم نیست، بنابراین یکی از سرفصل‌های تأمین مالی را بانک مرکزی از طریق طلا رقم می‌زند)، مشکلات اقتصادی دولت، کسری بودجه و افزایش نرخ بنزین هم مزید بر علت شده و بعید به نظر می‌رسد این سیاست‌ها راه به جایی ببرد.