به گزارش قدس آنلاین، مفاد موقوفه فتح‌علی‌خان صاحب دیوان ۱۳۴ سال است که سوم شعبان در حرم مطهر رضوی اجرا می‌شود.
«همه ساله در آستانه مبارکه عید مولود مسعود حضرت خامس آل‌عبا اباعبدالله الحسین(ع)، متولی و ناظر در محل تشریفات آستانه مبارکه مجلسی در نهایت شکوه مهیا نموده از علمای اعلام - کثره‌الله امثالهم- و صاحب منصبان بزرگ آستان قدس - زادالله شرفهم- و از اعاظم، آقایان و امرای عظام بلده متبرکه دعوت نموده، ذکر فضائل و مناقب و شهادت آن بزرگوار شود و به خطبه دعای سلطان عصر و طلب مغفرت از جهت جناب جلالت‌مآب مصالح‌الیه و والد ماجد امجد معظم‌اله ختم نمایند و صرف شربت و شیرینی و ناهار بر وجه شکوه مهیا نموده و نهایت احترام نموده باشند».
این بخشی از وقف‌نامه فتح‌علی‌خان صاحب دیوان است؛ مرد سرشناس قاجاری که دو سال حکمران خراسان و متولی بارگاه منور رضوی بود. آن بخش از مفاد موقوفه او که درباره گرامیداشت میلاد مبارک حضرت امام حسین(ع) است، ۱۳۴ سال است که هر سال در سوم شعبان المعظم در حرم مطهر رضوی اجرا می‌شود.
وقف روضه‌خوانی، سفره‌داری و تعزیه‌داری
فتح‌علی‌خان صاحب دیوان پسر علی‌اکبرخان قوام‌الملک، نوه ابراهیم‌خان کلانتر (اعتمادالدوله) و برادر میرزا حسنعلی نصیرالملک شیرازی است. خانواده او (خانواده قوام) از خانواده‌های سرشناس شیرازی هستند. او در سال ۱۲۳۶ قمری در شیراز به دنیا آمد اما خیلی زود پایش به تهران، دارالخلافه آن روزگار باز شد و توانست در «دیوان استیفا» مشغول به کار شود؛ جایی که معادل سازمان برنامه و بودجه فعلی است. او دو دهه بعد، در سال ۱۲۷۵ قمری توانست به عنوان و منصب «صاحب دیوان» دست پیدا کند.
فتح‌علی‌خان صاحب دیوان در سال ۱۲۹۸ قمری به عنوان پیشکار حاکم فارس انتخاب و راهی آن ولایت شده و در مدت خدمت منشأ اقدام‌های مهمی شد. در سال ۱۳۰۵ قمری با تنظیم وقفنامهای رقباتی را در شیراز، وقف روضه‌خوانی، سفره‌داری و تعزیه‌داری جناب خامس آل‌عبا سیدالشهدا(ع) در ماه محرم الحرام و اضافه بر مصرف را برای شب‌های جمعه طول سال در تکیه واقف واقع در دارالخلافه طهران یا در مدرسه فتحیه در نجف اشرف یا در حسینیه حاج قوام‌الملک کرد.
برای تشرف زائراولی‌ها به حرم مطهر امام رضا(ع)
مرحوم صاحب دیوان در سال ۱۳۰۸ قمری به عنوان حاکم خراسان و متولی آستان قدس رضوی منصوب می‌شود تا سال ۱۳۱۰ قمری هم در این سمت باقی می‌ماند. او قدم در همان راهی می‌گذارد که پیش از او، پدرش در آن قدم گذاشته بود. علی‌اکبرخان قوام‌الملک که خودش روزگاری نایب‌التولیه آستان قدس بود، بسیاری از دارایی‌هایش در شیراز، ارسنجان، کوار، خرامه و سروستان را وقف کرد تا عواید این رقبات صرف روضه‌خوانی مجالس امام حسین(ع) شود و بخش دیگری از آن برای کمک به فقرا و تشرف زائراولی‌ها به حرم مطهر امام رضا(ع) هزینه شود.
فتح‌علی‌خان صاحب دیوان هم در سال‌های حضور در مشهد چند رقبه را وقف بارگاه منور حضرت رضا(ع) کرده است؛ آن هم در دو وقف‌نامه. در ۱۸ شعبان ۱۳۱۰ قمری «سی و پنج سهم از مدار کل شصت سهم مزرعه محمودآباد بخسی‌کار» واقع در حومه شیراز و در وقف‌نامه ۱۳۱۰ قمری «دو دربند تیمچه در مجاورت باغ آصف‌الدوله در بست علیای حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام و دوازده دربند دکان در حاشیه خیابان علیا و ثلث کاروانسرای کوچه چهارباغ و هفت سهم و طاق از مدار ده سهم، از مدار مزرعه انابد» واقع در شهرستان بردسکن فعلی را وقف آستان قدس رضوی می‌کند.
او چهار سال آخر عمرش را در تهران می‌گذراند و پیکرش پس از فوت در سال ۱۳۱۴ قمری به مشهد مقدس منتقل و در گوشه شمالی گنبد الله‌وردی‌خان روضه منوره به خاک سپرده می‌شود.
وقف، یک جاودانگی تاریخی است
فردا سوم شعبان است و فقرات مربوط به سوم شعبان در موقوفه مرحوم صاحب دیوان، بی کم و کاست اجرا خواهد شد؛ از این منظر، وقف، یک جاودانگی تاریخی است. نامی که می‌توانست در سطور کمرنگ کتاب تاریخ گم بشود حالا هر سال، زنده‌تر از پیش است. گویی هنوز هم فتح‌علی‌خان صاحب دیوان با همان کلاه مرصع قجری و قبای سلطانی منقش به بته‌جقه بر تن و با عصایی فیروزه‌نشان در دست هر سال می‌آید و در ورودی رواق دارالزهد حرم مطهر رضوی می‌ایستد و به میهمانان خوشامد می‌گوید.
نظر شما