تحولات منطقه

۲۱ تیر ۱۴۰۲ - ۱۵:۲۷
کد خبر: ۸۹۳۴۹۵

راهبرد فراموش شده!

نگاهی به نقش هنر در ارتقای فرهنگ عفاف و حجاب

محمد جواد استادی، پژوهشگر مطالعات فرهنگی

کارگزاران در جهت تقویت فرهنگ عفاف و حجاب و نهادینه¬سازی آن در جامعه به‌عنوان یک برونداد برآمده از ارزش‌ها نیازمند توجه به نسل¬های نوجوان و جوان هستند. چراکه تقویت فرهنگی، آموزش و نهادینه¬سازی ارزش باید از سنینی که زمینه رشد و حرکت فراهم می¬آید آغاز گردد.

زمان مطالعه: ۳ دقیقه

کامیابی و حرکت روبه‌جلو در هر جامعه­ای استوار بر حفظ و تقویت ارزش­های آن جامعه خواهد بود. آشکار است که ارزش­ها که ریشه در بنیادهای معرفتی و فرهنگی ژرف جوامع دارند، موجب استحکام و تقویت پیوند و ارتباط اجزاء متنوع و متکثر و متغیرهای متنوع در جامعه خواهند شد. در پیچیدگی امروز جوامع معاصر که به دلایل گوناگونی ازجمله توسعه دانش، فناوری، تحول عرصه­های ارتباطی، تغییر ویژگی­های انسان­شناختی و... به وجود آمده است، همواره خطر اغتشاش و اعوجاج در ساختار نظام اجتماعی وجود دارد. تنها راه هماهنگی و نزدیک شدن عناصر و پاره­های رنگارنگ انسانی امروز بهره بردن از عنصر قوام­بخش و یکپارچه­کننده­ای به نام ارزش­ مشترک است.

هرچند زمانی که از ارزش مشترک سخن می­گوییم منظور ارزش­هایی است که ریشه در تاریخ کهن سرزمینی و برآمده از بنیادهای اعتقادی بنیادین جامعه باشد. تنها چنین ارزش­هایی ظرفیت تقویت نظام اجتماعی را خواهند داشت و از این بابت چنانچه به این اصل دقت نشود می­توان شاهد آسیب­های فراوان بود. به‌عبارت‌دیگر همان­قدر که حفظ و تقویت ارزش­های اساسی و برآمده از سنت الهی در هر جامعه اهمیت دارد، فراموش کردن یا تغییر آن ارزش­ها خطرناک خواهد بود.

از دیگر سوی در هر جامعه با مواردی روبه­رو هستیم که کاملاً برآمده از نظام ارزش­های بنیادین هستند و هر نوع تغییر و دگرگونی در آن­های نشان­دهنده احتمال و یا خطر تغییر در ارزش­های مرکزی جامعه است. سیاست­گذاران و برنامه­ریزان فرهنگی همواره نسبت به بسامدهای احتمالی این نمودهای ارزشی حساس و دارای دقت نظر هستند. حجاب و همچنین مسئله عفاف یکی از مسائلی است که در فطرت انسانی و جامعه دینی همواره نمودی از باورهای اعتقادی عمیق بوده که اتفاقاً جنبه­ای اجتماعی و بیرونی نیز یافته است. مروری بر تحولات این عرصه در دیگر کشورها نشان می­دهد که به‌تدریج و با تغییر ارزش­های جوامع از حوزه الهی به مادی، این حوزه دستخوش تغییرات و دگرگونی­هایی شده است.

مسئله حجاب و عفاف به‌جز آنچه اشاره شد در دیگر کنش­های اجتماعی جامعه نیز تأثیر عمیقی داشته و ازاین‌جهت باید همواره در راستای حفظ سلامت جامعه به معنای وسیع و گسترده آن موردتوجه باشد. کارگزاران در جهت تقویت فرهنگ عفاف و حجاب و نهادینه­سازی آن در جامعه به‌عنوان یک برونداد برآمده از ارزش‌ها نیازمند توجه به نسل­های نوجوان و جوان هستند. چراکه تقویت فرهنگی، آموزش و نهادینه­سازی ارزش باید از سنینی که زمینه رشد و حرکت فراهم می­آید آغاز گردد.

آشکار است در چنین مواردی که ماهیتی کاملاً فرهنگی و اعتقادی دارند، انتخاب ابزار مناسب بسیار اهمیت دارد. در چنین فضایی به ابزاری نیاز داریم که ضمن برقراری ارتباط با طیف گسترده و متنوع، پیام خویش را به شکل غیرمستقیم، با برانگیختن حساسیت و احساسات، با قدرت اقناع­کنندگی و درونی­سازی، سرگرم­کننده و نه تکلیفی و ابلاغی و هم­تراز با لطافت روحی انسان و حس زیبادوستی او منتقل سازد. با این توصیف هنر تنها ابزاری است که می­تواند اهداف موردنظر را به‌طور کامل محقق سازد. دیگر ویژگی هنر این است که دایره اثربخشی آن محدود به زمان جاری نبوده و امکان تأثیرگذاری در دوره­های گوناگون را نیز خواهد داشت.

تحقق این مهم نیازمند رسیدن به درک این موضوع در برنامه­ریزان و کارگزاران اجرایی است. همچنین مخاطب­شناسی دقیق، توجه به قالب­های گوناگون و مؤثر و به‌روز هنری، توجه به نظام زیباشناختی جامعه، آشنایی با فرایندهای تبدیل محتوای دینی به فرم­های هنری و مواردی ازاین‌دست الزامات اصلی در این زمینه است. برای تأثیر بر نسل هدف باید از هنر در نظام آموزشی حداکثر بهره را برد و هم‌زمان در نظام تولید آثار هنری در جامعه به محور تقویت ارزش­ها و بروندادهای آن توجه نمود. چنان‌که می­بینیم دشمن برای تغییر ارزش در فضای اجتماعی ما از هنر بیشترین بهره را می­برد، درحالی‌که ما به نقش بنیادین و تعالی­بخش هنر آن‌چنان‌که بایدوشاید توجه نمی­کنیم.

برچسب‌ها

حرم مطهر رضوی

کاظمین

کربلا

مسجدالنبی

مسجدالحرام

حرم حضرت معصومه

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • مدیر سایت مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظرات پس از تأیید منتشر می‌شود.
captcha