یکی از پروژههای مهمی که در دولتهای نهم و دهم کلنگ آن به زمین خورد ساخت خط ریلی چابهار – زاهدان است که به عنوان طولانیترین خط آهن ایران نیز شناخته میشود. در حالی که از پاییز سال ۱۳۸۹ تنها ۱۵ روز باقی مانده بود در جریان سفر محمود احمدینژاد به چابهار عملیات ساخت قطعه اول این کلانپروژه ریلی کشور آغاز شد.
این خط ریلی به طول حدود ۶۳۴ کیلومتر قرار است بندر شهید بهشتی چابهار را از طریق مسیر زاهدان به شبکه سراسری ایران متصل کند که نقش مهمی در توسعه ترانزیت، تجارت و شکوفایی اقتصادی شرق کشور خواهد داشت. این پروژه اگرچه یکی از مهمترین پروژههای ملی و زیربنایی کشور محسوب میشود اما همانند سایر پروژهها از همان ابتدا با سد مقاوم مشکلات مالی و تأخیرهای متعدد روبهرو بود به طوری که طبق برنامهریزی اولیه عنوان شده بود تا پایان سال ۹۴ به بهرهبرداری رسیده و ارتباط ریلی شمال به جنوب کشور را فراهم میکند اما از آنجایی که منبع مالی برای تزریق به پروژه وجود نداشت، فعالیت آن بارها تعطیل شد تا اینکه قرارداد ساخت آن سال ۹۲ با قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا(ص) بسته و به موجب این قرارداد مقرر شد طی پنج سال عملیات محور چابهار – زاهدان به پایان برسد، اما این وعده در عمل محقق نشد.
برگزاری جلسات ویژه در تهران
مهمترین پروژه زیرساختی ریلی کشور در دولت دوازدهم راه به جایی نبرد و همانند بسیاری از پروژهها پشت قباله دولت سیزدهم شد که در این دولت نیز یک مسیر از آن به بهرهبرداری رسید و سپس در کمای دو ساله فرو رفت.
اما با شروع دولت چهاردهم و با تأکید بر استفاده از ظرفیتهای منطقه مکران، این پروژه جان تازهای گرفت و شخص رئیسجمهور و همچنین وزیر راه و شهرسازی تأکید ویژهای بر بهرهبرداری از آن داشتند و به گفته قائمپناه، معاون اجرایی رئیس جمهور نیز جلسات ویژهای برای پیگیری این پروژه ریلی به صورت دو هفته یک بار در تهران برگزار میشود.
کارشناسان حوزه حمل و نقل بر این باور هستند که با تکمیل این خط، ظرفیت ترانزیت ریلی کشور جهش چشمگیری خواهد یافت و بندر چابهار به رقیبی جدی برای بندرهای بزرگ منطقه تبدیل میشود. به عقیده آنها اگر پروژه ریلی چابهار- زاهدان زیر بار ترافیک برود، علاوه بر مزیتهای فراوانی که در زمینه تجارت و باز کردن بنبست ترانزیتی منطقه چابهار ایجاد خواهد کرد، با کاهش ۱۲۶ میلیون لیتر مصرف سوخت به صورت سالانه و کاهش آلایندههای زیست محیطی، صرفهجویی ۶۲۹ میلیارد ریالی در سال برای کشور فراهم میکند.
علاوه بر اینها این پروژه میتواند موجب اشتغالزایی، توسعه متوازن شرق کشور و افزایش تابآوری اقتصادی ایران در برابر فشارهای خارجی و تحریمهای چندجانبه شود. همچنین، اتصال این خط به مسیر ریلی سرخس، ظرفیت ایران را در شاخه شرقی کریدور شمال–جنوب افزایش خواهد داد و به ایجاد پیوندهای راهبردی در زنجیره ارزش منطقهای کمک میکند.
اما بر اساس آخرین گفتههای مسئولان محلی قرار است قفل ۱۵ ساله این پروژه باز و اتصال سواحل مکران به شبکه ریلی کشور تحقق پیدا کند، وعدهای که در صورت انجام شدن نه تنها اقتصاد محلی سیستان و بلوچستان را دگرگون خواهد کرد بلکه جایگاه ژئوپلیتیکی ایران را در کریدورهای بینالمللی نیز تثبیت میکند و قطار توسعه شرق ایران را روی ریل خواهد نشاند.
به گفته استاندار سیستان و بلوچستان برای توسعه مبادلات از این استان ابتدا باید زیرساخت را آماده میکردیم که در همین راستا راهآهن چابهار به زاهدان در دست ساخت بوده و تا پایان سال ۱۴۰۴ به بهرهبرداری خواهد رسید.
منصور بیجار با بیان این موضوع در حاشیه اجلاس وزیران کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی(اکو) میگوید: این استان بزرگترین استان کشور بوده و بیشترین مرز را با پاکستان دارد. با افغانستان نیز مرز مشترک داریم که نزدیکترین منطقه به بندر چابهار برای تاجران افغانستانی است. در این راستا و برای استفاده از این ظرفیتها، کریدور ساحلی و کریدور شمال- جنوب توسعه پیدا خواهد کرد زیرا این کریدور به این جهت اهمیت دارد که هم تردد در داخل کشور و هم با همسایگان را تسهیل میکند و ارتباطات منطقهای را توسعه خواهد داد.
شکستن رکورد ریلگذاری
از آنجا که در سالهای گذشته و در دولتهای مختلف قولهای زیادی برای بهرهبرداری از این پروژه ریلی از سوی مسئولان مختلف مطرح شده اما صرفاً روی کاغذ باقی مانده است، بابت ادعای استاندار سیستان و بلوچستان پس از پیگیریهای متعدد با مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای کشور که در شهر تبریز در حال مأموریت بود دقایقی همکلام شدیم.
هوشنگ بازوند در گفتوگو با خبرنگار قدس اظهار میکند: بخش زاهدان- خاش این پروژه پیشتر در سال ۱۴۰۱ افتتاح شده و اکنون اصلیترین قطعه باقیمانده یعنی مسیر چابهار– خاش با طول ۴۷۷ کیلومتر در حال تکمیل است.
وی با بیان اینکه در راستای اجرای پروژه راهآهن چابهار به زاهدان در حال ثبت رکورد بینظیری هستیم، میافزاید: حین اجرای این پروژه، رکورد ریلگذاری در پروژههای ریلی کشور شکسته شده به طوری که در برخی از روزها تا ۳ کیلومتر ریلگذاری در این مسیر انجام شده است.
نیاز به ۷ همت اعتبار
مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای کشور با بیان اینکه این پروژه توسط قرارگاه خاتم الانبیا(ص) در حال انجام است، میگوید: این پروژه توسعه ملی با سرمایهگذاری از محل منابع حاصل از استجازه از رهبر معظم انقلاب و تهاتر نفت، تا پایان سال جاری به بهرهبرداری خواهد رسید. ارزش روز این پروژه در حال حاضر حدود ۵/۱ میلیارد دلار برآورد شده است. همچنین طبق برنامهریزی صورت گرفته تکمیل نهایی این خط ریلی نیازمند ۱۸هزار میلیارد تومان اعتبار است که تاکنون ۱۱همت آن به پروژه تزریق شده و با توجه به تأکید دولت بر اجرای هر چه سریعتر این پروژه انتظار میرود منابع مالی مورد نیاز فراهم شده و اجرای پروژه را سرعت بخشد.
بازوند با بیان اینکه ساخت این خط ریلی به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده که از چابهار آغاز و پس از عبور از شهرهای نیکشهر، ایرانشهر و خاش به شهر زاهدان منتهی میشود، خاطرنشان میکند: این پروژه که مهمترین کریدور حمل و نقل شمال به جنوب است و دریای خزر را به دریای عمان متصل میکند و شاهراهی برای اتصال آسیای میانه و افغانستان به آبهای آزاد اقیانوسی محسوب میشود در حال حاضر ۸۷درصد پیشرفت فیزیکی دارد. همچنین مسیر پروژه شامل ۱۷ تونل است و از جمله مشکلاتی که این پروژه با آن دست و پنجه نرم میکند میتوان به مواردی مانند کندی در عملیات روسازی، ساخت ایستگاهها و توسعه فیبر نوری در محدوده خاش و ایرانشهر اشاره کرد.
وی با بیان اینکه دولت چهاردهم و وزیر راه و شهرسازی توجه ویژهای به این پروژه دارند، تصریح میکند: در حال حاضر ۶هزار نفر در این پروژه مشغول به کار هستند و با تلاش شبانهروزی و تأمین اعتبار این پروژه سعی ما بر این است که تا پایان اسفند سال جاری در دو بخش مسافری و باربری این خط ریلی را به بهرهبرداری برسانیم به طوری که ایستگاههای ایرانشهر و چابهار کامل و آماده خدمترسانی به چرخه حمل و نقل کشور شوند.
نظر شما