گویا عملکرد موفق چارچوب هماهنگی در معرفی «محمد شیاع السودانی» به‌عنوان نامزد نخست‌وزیری شکست برای جریان صدر محسوب می‌شود. هادی العامری رئیس ائتلاف الفتح نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد: «مخلصانه از برادران در جریان صدر و چارچوب هماهنگی می‌خواهم عقل و حکمت را پیشه سازند و با انجام گفت‌وگوی جدی و سازنده برای دستیابی به راه‌حل درخصوص نقاط اختلاف فیمابین، منافع کشور و مردم را در اولویت قرار دهند». آشفته‌شدن اوضاع عراق در آستانه اربعین اهمیت امنیت در این کشور را برای ما دوچندان کرده است. در همین ارتباط به سراغ مدیر مرکز مطالعات روابط بین‌الملل و دیپلمات سابق ایران در بلژیک و الجزایر امیرالموسوی رفته‌ایم و جزئیات تحولات عراق را مورد کنکاش قرار داده‌ایم.
معرفی شیاع السودانی اتفاق نظر عجیبی بود که توسط چارچوب هماهنگی الاطار التنسیقی محقق شد. آیا در شرایط جدید امکان تغییر این گزینه توسط این چارچوب وجود دارد؟
در حال حاضر مسئولان چارچوب هماهنگی (الاطارالتنسیقی) در شرایط سختی قرار دارند به‌خاطر اینکه پارلمان توسط گروه صدر اشغال شده است. کمیته‌ای برای تفاهم بین این‌ها به ریاست عامری تشکیل شده است. نماینده صدر سه شرط را اعلام کرده است: خروج هادی العامری از چارچوب، بابت انتشار صوت و برملا شدن نکاتی که به قول صدری‌ها ضد صدر و الحشدالشعبی و مرجعیت بود، باید عامری (به‌عنوان رئیس و مسئول) از طرف چارچوب عذرخواهی کند و سوم هم تضمین بدهد. صدری‌ها می‌گویند چون عهدنامه امضا شده با صدر در انتخابات را نقض کرده‌اید باید تضمین دهید دوباره نقض نکنید. با این شرایط اعلام شده صدری‌ها تاکنون کوتاه آمده‌اند. چون سابقاً می‌گفتند هیچ‌گونه مذاکره‌ای انجام نمی‌دهیم اما حالا یک گام عقب رفته‌اند.
در حال حاضر شرایط به نفع کیست؟
شرایط به نفع الکاظمی است.
چرا صدر این گونه واکنش نشان داد، از لشکرکشی خیابانی در نماز جمعه تا حمله به پارلمان عراق، به راستی مقتدی صدر دنبال چیست؟
مقتدی صدر خود را پیروز انتخابات پارلمانی می‌داند. ۷۲ کرسی بدست آورد و ائتلاف سه‌گانه با سنی‌ها و حلبوسی (رئیس مجلس) و مسعود بارزانی تشکیل داد؛ اکثریت پارلمانی داشت اما اکثریت مطلق نداشت. البته برخی می‌گویند تقلب شد اماراتی‌ها بازی کردند و پشتیبانی‌های مالی شد. قوه قضائیه هم وارد میدان شد و اعلام کرد دوسوم مجلس باید رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر انتخاب کنند. صدر و متحدانش نتوانستند دوسوم نمایندگان را تشکیل دهند. به‌همین دلیل گروه صدر مخالف چارچوب و قوه قضائیه (فائق زیدان) شده است. صدر پس از ۹ ماه نتوانست کاری کند، کنار کشید و بعد هم گویا پشیمان شد، چون چارچوب و دیگران از مشورت با او صرف‌نظر کردند. اگر جلسه شنبه پارلمان تشکیل می‌شد کار تمام شده بود. کاظمی برکنار می‌شد، مجلس هم نخست‌وزیر جدید و فرمانده کل قوای جدید را انتخاب می‌کرد.
چرا صدر در توییتر حوادث را انقلاب محرم دانست، آیا این رویه مقتدی منجر به جنگ داخلی در عراق خواهد شد؟
بعید می‌دانم. پیش‌بینی می‌شود که مرجعیت آیت‌الله سیستانی هم بیانیه صادر کند. بعید است این اصطکاک صورت بگیرد.
صدر تا کجا به این آشوب‌ها ادامه خواهد داد؟
اگر مردم و عشایر به میدان بیایند و حضور گسترده داشته باشند به احتمال زیاد گروه صدر هم عقب‌نشینی خواهند کرد. اگر ضعیف ظاهر شوند برعکس خواهد شد.
بحث پیش کشیدن دوباره انتخابات چه معنایی دارد، اصلاً عملی است؟ آیا جامعه عراق توان برگزاری انتخابات دیگر را دارد؟
همه مخالفان محورمقاومت زیر چتر صدر جمع شدند؛ بعثی‌ها، غیربعثی‌ها، ضدایرانی‌ها، ضد محورمقاومت و... همه تمایل دارند انتخابات دوباره انجام شود. صدر پایگاه ثابتی دارد که مطیع او است. البته در انتخابات اخیر ثابت شد که پایگاهش کمتر شده است. در انتخابات قبل پایگاه صدر بسیار بالاتر بود. اما این نیروهای صدر ثابت، متمرکز و مطیع‌اند. اما متأسفانه چارچوب هماهنگی در انتخابات هم نامزدهای متعدد معرفی کردند و هم متفرق بودند در حالی‌که حدود ۲ میلیون (خیلی بیشتر از حدود ۸۰۰ هزار رأی جریان صدر) رأی آوردند اما چون متمرکز نبودند در اقلیت قرار گرفتند.
صدر چگونه دست از این عملکرد خود برخواهد داشت و چگونه باید با او برخورد کرد؟
دو نظر در این زمینه وجود دارد. یک نظر این است که باید توافق صورت بگیرد. این همان نظری است که جمهوری اسلامی ایران به‌دنبال آن است. ایران تلاش می‌کند تا دو دیدگاه را به هم نزدیک کند. چندروز پیش سردار قاآنی به عراق رفت و تلاش‌هایی را انجام داد تا بتواند دیدگاه‌های متقابل را به هم نزدیک کند، همان نقشی که شهید سلیمانی داشت. این درگیری بین صدر و نوری‌المالکی (رئیس ائتلاف قانون) قدیمی است. صدر می‌گوید من عراقی‌ام و پدر و دو برادرش توسط رژیم صدام به شهادت رسیده‌اند و مخالف دولت‌هایی است که به ادعای ایشان با حضور آمریکایی‌ها در ۲۰۰۳ روی کار آمده‌اند. صدر حقانیت خود را بیشتر از این افراد می‌داند. پیشتر صدر خیلی در مقابل آمریکایی‌ها مقاومت می‌کرد اما الان نه. دیگر به‌دنبال خروج اشغالگران نیست و الان هم به‌ظاهر توسط آمریکایی‌ها پشتیبانی می‌شود. آمریکایی‌ها و کشورهای حوزه خلیج‌فارس مانند سعودی و امارات به‌دنبال این هستند که سنی‌ها و کردها پشت صدر باشند، به‌خاطر اینکه مخالف محور مقاومت و جمهوری اسلامی ایران است. ازاین‌رو ایشان فکر می‌کند باید خودش حاکم شود. علت دوم درگیری و دشمنی‌اش با مالکی، به خاطر دو جنگ تمام‌عیار مالکی در زمان نخست‌وزیری‌اش در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ بود. جنگ‌هایی که منجر به درگیری‌های خونین در نجف و بصره شد. به‌علت اینکه گروه صدر تسلط کامل بر ارگان‌های دولتی داشت و در بصره صادرات نفت را کنترل می‌کرد. مالکی این قضیه را تحمل نکرد و با این‌ها برخورد کرد و توانست لوله‌های نفت را در راستای حفظ منافع ملی از این‌ها بگیرد و به‌دولت برگرداند. اما صدری‌ها در این درگیری‌ها کشته زیاد دادند و به همین دلیل صدر کینه خاصی نسبت به مالکی پیدا کرد و هیچ‌وقت تفاهم نمی‌کند. اما شهید سلیمانی تلاش می‌کرد این‌ها را به گونه‌ای آشتی دهد. الان این اختلافات بین این دو به اوج رسیده به‌خصوص اینکه صدر در انتخابات اول شد. به همین دلیل ادعاهایش بیشتر شد و هیچ راه حلی را قبول نمی‌کند و گفت‌وگو با چارچوب را هم رد می‌کند چراکه بدنه مردمی پا دررکابی دارد که جسارت حمله کردن را هم دارند.
خبرنگار: زینب اصغریان
نظر شما