ابراهیم نوری کوشکی، متخصص پزشکی خانواده دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران در گفتوگو با ما به جزئیات نسخه جدید این طرح اشاره کرده است.
نسخه ۰۳ یعنی نسخه جدید برنامه پزشک خانواده چه تفاوتی با نسخه ۰۲ یا قدیمی آن دارد؟
در طرح جدید با وجود تأکید بر استفاده از پزشکان به عنوان محور مدیریتی طرح، محور عملیاتی به سمت مراقبان سلامت تغییر پیدا کرده که یک تغییر اساسی محسوب میشود و از نظر اجرا با استان مازندران و فارس متفاوت است. بنابراین به نظر میرسد متولیان امر در پیادهسازی برنامه باید از هر گونه شتابزدگی بهشدت پرهیز کنند تا به پختگی لازم برسد. همچنین در تدوین سند فنی و اجرایی ضرورت دارد از نظرات متخصصان فن و افراد صاحبنظر استفاده شود چرا که با توجه به اینکه اجرای برنامه پزشک خانواده از قانون پنجم توسعه کشور تاکنون تکلیف اصلی وزارت بهداشت بوده، فرصت آزمون و خطاها سپری شده است.
آیا طرح اجرایی، همان طرح ۱۷سال پیش است که در مناطق روستایی و شهرهای زیر ۲۰هزار نفر اجرا میشود یا طرح آزمایشی ۰۲ است که در استانهای فارس و مازندران اجرا شده یا بازنگری شده است؟
طرح جدید هر چند هنوز بهطور کامل تبیین نشده و اسناد آن انتشار نیافته اما به نظر میرسد اصلیترین شباهت آن با طرحهای قبلی تأکید بر حفظ ساختار شبکه بهداشت و درمانی کشور به عنوان مهمترین دستاورد نظام سلامت پس از انقلاب است. با این حال به نظر میرسد از نظر فنی تفاوتهای مهمی در حال رخ دادن است که اجرای برنامه را در بخش فرایندی و نه محتوایی بسیار متفاوت نشان میدهد. شالوده طرح جدید، ایجاد قرابت بیشتر در اجرای برنامه شهری و روستایی و کم کردن تفاوتها در اجرای این دو برنامه است. در نظام اجرای برنامه پزشک خانواده روستایی، خط مقدم خدمات، بهورز است در حالیکه در سطح شهری آنچه تاکنون شاهد بودهایم ایفای نقش محوری توسط پزشک بوده است. بنابراین نخستین هدف در اجرای برنامه جدید این است با محور قرار دادن مراقب سلامت در شهر، روح برنامه شهری را به روستایی نزدیک کنیم. البته به نظر میرسد برخلاف نظر بعضی کارشناسان و منتقدان، قرار نیست نقش پزشک حذف شود بلکه قرار است مانند آنچه پیش از این در روستا با آن مواجه بودهایم محوریت اجرایی برنامه تغییر کند که این تغییر راهبردی به نوعی نقطه قوت طرح جدید محسوب میشود.
میزان موفقیت اجرای طرح پزشک خانواده را در استانهای فارس و مازندران چگونه ارزیابی میکنید، چرا پزشکان، ماماها و مراقبان سلامت از اجرای آن در استانهای فارس و مازندران رضایت ندارند؟
در نسخه ۰۲ برنامه پزشک خانواده در فارس و مازندران، میزان افزایش سرانه در سالهای اجرای برنامه و همچنین تعرفه خدمات منطقی نبود و در سالهای زیادی با وجود افزایش نرخ تورم سالانه و هزینههای خدمات، اجارهبها و… پرداختی به پزشکان متناسب با افزایش هزینهها نبوده است ضمن آنکه پرداخت به ماماها و مراقبان سلامت از محل سرانه پرداختی به پزشک، آن هم بر اساس حداقل دریافتی قانون کار تعیین شد که مجموع این موارد منجر به کاهش کیفیت خدمات و نارضایتی تیم سلامت شد.
با توجه به قوانین بالادستی در برنامههای توسعه کشور از برنامه پنجم توسعه تاکنون، از زمان اجرای آزمایشی برنامه سالها گذشته؛ آیا زمان اجرای کامل برنامه در همه استانهای کشور پس از اجرای آزمایشی پیشبینی شده است؟
هر چند از نظر قانونی فرصتی برای سپری کردن زمان با عنوان پایلوت و یا اجرای آزمایشی طرح نداریم اما به نظر میرسد اجرای برنامه جدید دستکم در یک شهرستان در هر استان بتواند ترکیبی از شکل آزمایشی و فراگیری را رقم بزند تا مرحله نخست برنامه به شکل اجرای فراگیر سپری شود. در این صورت تفاوتهایی که در استانهای مختلف پیشبینی میشود مشخص و راهکارهای جدید مبتنی بر نیازهای بومی احصا و سپس در اسناد برنامه اعمال خواهد شد.
نقش سازمانهای بیمهگر و بهطورویژه سازمان بیمه سلامت در اجرای نسخه جدید طرح پزشک خانواده چیست و قرار است چگونه ایفای نقش کنند؟
در قانون بودجه ۱۴۰۲ تغییر بزرگی در تخصیص اعتبارات برنامه رخ داده که میتواند هم تهدید باشد و هم فرصت. به این ترتیب که کل اعتبار به میزان ۱۸.۵ هزارمیلیارد تومان بابت سطح یک به بیمه سلامت تخصیص پیدا خواهد کرد و این موضوع نشان میدهد محوریت بیمه سلامت در حوزه مالی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.
در خصوص تأمین منابع مالی طرح برای مخاطبان ما بگویید آیا منابع مالی مورد نیاز اجرای طرح تأمین اعتبار شده و یا قرار است به مرور و ضمن اجرای آن تأمین اعتبار شود؟
در مجلس مبلغ حدود ۴۰.۵هزار میلیارد تومان برای اجرای برنامه مصوب شده اما در مورد اینکه سازمان برنامه و بودجه این مبلغ را تأمین اعتبار کرده باید از آن مجموعه سؤال کرد؛ البته هنوز در ابتدای سال۱۴۰۲ هستیم بنابراین اگر بگوییم مبالغ پیشبینی شده، تأمین اعتبار و یا تخصیص داده شده که اشتباه گفتهایم. این مبالغ در برنامه مصوب شده و بهتدریج در قالب تخصیصهای دورهای از سوی سازمان برنامه و بودجه به سازمان بیمه سلامت داده میشود.
آیا قرار است این برنامه مانند برنامه پزشک خانواده روستایی یا مدل فارس و مازندران همچنان در سطح یک خدمات اتفاق بیفتد؟ اگر در سطح یک باشد که باز هم تقاضاهای القایی، پرداخت از جیب مردم و سردرگمی مردم در دریافت خدمت از سطوح تخصصی به قوت خود باقی است، اگر غیر از این است پس نقش متخصصان در این برنامه چیست؟
تا آنجایی که من به عنوان یک متخصص پزشکی خانواده در نظام سلامت مطلع هستم و با سامانههای نسخهنویسی کار میکنم تا این لحظه اطلاعرسانی جامع، دقیق و شفافی برای جامعه متخصصان صورت نگرفته است. اما آنطور که از سوی مسئولان در رسانهها اعلام شده، تبعیت متخصصان از فرایند ارجاع و بازخورد الکترونیکی موجب برخورداری از مشوقهای مالی به میزان ۲k برای آنان خواهد شد. اینکه تمهیدات پیشبینی شده چگونه موجب کنترل تقاضای القایی شود هنوز مبهم است و باید دید مسئولان چه تمهیداتی در این خصوص اندیشیدهاند و چه زمان این شیوهها بهصورت اسناد رسمی منتشر میشود تا بتوان بهتر در مورد کم و کیف آن قضاوت کرد.
خبرنگار: اعظم طیرانی
۲۷ فروردین ۱۴۰۲ - ۰۴:۰۶
کد خبر: 864410
وزارت بهداشت اعلام کرده نسخه جدید طرح پزشک خانواده پس از گذشت ۱۷سال از تصویب و با گذشت ۱۰سال از اجرای آزمایشی آن در استانهای فارس و مازندران، از ابتدای اردیبهشت در سه استان خراسان جنوبی، بوشهر و چهارمحال و بختیاری اجرا خواهد شد.
نظر شما