۳ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۹:۰۸
کد خبر: 875409

شرح حدیثی درباره تقوا از امام رضا علیه‌السلام

آیت‌الله سیدحسن عاملی، نماینده مردم اردبیل در مجلس خبرگان رهبری

در عیون اخبار الرضا(ع) روایت زیبایی نقل شده است. «مردی به امام رضا(ع) عرض کرد: قسم به خدا روی زمین کسی از نظر نژاد بهتر از شما نیست، فرمود: تقوا و پرهیزکاری، آنان را به این مقام رسانده و اطاعت و بندگی موجب مقام آنان شده است».

به گزارش قدس آنلاین، در کتاب عیون اخبار الرضا(ع) روایت زیبایی نقل شده است. آمده است که «مردی به امام رضا(ع) عرض کرد: قسم به خدا روی زمین کسی از نظر نژاد بهتر از شما نیست، فرمود: تقوا و پرهیزکاری، آنان را به این مقام رسانده و اطاعت و بندگی موجب مقام آنان شده، دیگری عرض کرد: به خدا تو از تمام مردم بهتری؛ فرمود: این قسم را نخور بهتر از من کسی است که پرهیزکارتر از من باشد و بیشتر از خدا اطاعت کند به خدا قسم این آیه نسخ نشده که "و تفاوت‌های مختلف گردانیدیم تا یکدیگر را بشناسید، همانا بزرگوار و با افتخارترین شما نزد خدا با تقواترین شمایند"».

روزگار ما، روزگار سقوط اخلاقی و بی‌مبالاتی در حقوق و حرمت انسان‌ها، روزگار بی‌مبالاتی در تصرف بیت‌المال و اموال عمومی و روزگار بسیار سهل هتاکی، پرده‌دری، غیبت، تهمت، بهتان، افترا و روزگار سکر و مستی از لذات مقطعی است. روزگار غفلت از اینکه روزی در وعده گاه خداوند و در پای محاسبه الهی حاضر خواهیم شد. روزگار غفلت از مرگی که به تعبیر رسول خدا(ص) از بند کفش به ما نزدیک‌تر است و به تعبیر امیرالمؤمنین(ع) غفلت از اینکه بین ما و بهشت و جهنم فاصله‌ای جز مرگ نیست.

در این روزگار وظایف بسیار خطیری بر دوش نخبگان و خیرخواهان جامعه است. در این راه روحانیت هم وظایف مهمی دارند. انبیاء(ع) بزرگترین خیرخواهان بشریت بودند و اقدمات پیامبر اکرم(ص) نشان می‌داد که خطر را درک کرده و در برابر آن برنامه‌های فاخری داشتند. ما هم وظیفه داریم در قبال خطراتی که جامعه را تهدید می‌کند، اقدام به تزریق آگاهی و بصیرت کنیم.

در این بین برخی گناهان نه قابل جبران‌اند و نه قابل بخشش و جز مصیبت و خسران ره‌آوردی ندارند. گناهانی که مردم به آن کمتر توجه می‌کنند و بر این پندارند که این گناهان عادی و معمولی است در صورتی‌که غیر از روسیاهی نفعی ندارد. حق‌الناس یکی از این گناهان است که بسیاری از مردم با ساده‌انگاری و بی‌مبالاتی با آن برخورد می‌کنند. گناهی خطر بزرگی است و سبب گرفتاری انسان می‌شود و تبعات سخت اجتماعی، اقتصادی یا فرهنگی با خود به همراه دارد.

در روزگار ما این امکان فراهم شده که فرد می‌تواند در یک لحظه و بلکه در یک ثانیه هزاران هزار گناهی عظیم مرتکب شود و هزاران تأسف که بسیاری از افراد جامعه در برابر این گونه گناهان که از اسباب بارز غضب الهی‌اند، کاملاً بی مبالات هستند.

به عنوان نمونه با گسترش فضای مجازی و حضور در گروه‌های متعدد، افترا، تهمت، بهتان یا غیبت به راحتی صورت می‌پذیرد. در یک لحظه در گروهی با تعداد اعضای زیاد غیبتی صورت می‌گیرد که حتی به یک مورد از آن را نمی‌توان در قیامت پاسخ داد.

طبق بیان قرآن مجید گاهی انسان با یک کلمه سقوط می‌کند. گاهی کلمه‌ای بر زبان می‌آورد و توجه نمی‌کند آن کلمه چه تبعاتی دارد در نتیجه سقوط می‌کند. برخی گناهان در یک لحظه تمام می شود به طور نمونه حرفی بر زبان آورده می‌شود و دلی بخاطر آن شکسته می‌شود. این هم گناه است اما ادامه‌دار نیست. در مقابل بعضی گناهان آثار و تبعاتی عظیم دارند و خلاص شدن از تبعات آن ممکن نیست. نفس گناه بی‌ادبی در برابر خالق کائنات و ذات لایتناهی است و اگر جبران نشود، هم محرومیت قطعی است و هم صاحب آن به سوء العاقبه حتمی و روسیاهی ابدی مبتلا می‌شود. حالا اگر گناه از سنخ گناهانی باشد که هیچ گونه امکان جبران ندارد، در آن صورت اگر صاحب آن خون بگرید، سودی ندارد.

کسی که مدیون بیت‌المال شود، یعنی مدیون یک ملت شده است و چطور می‌تواند در آخرت یک ملت را از خود راضی کند؟ حق الناس هم امری است که طبق فرمایش خدای بزرگ باید صاحب حق از آن بگذرد. مظاهر تعرض به بیت المال و گناهانی که دائمی هستند زیاد است. به طور نمونه فردی رشوه داده و با این رشوه در اداره‌ای استخدام شده است. تمام 30 سال خدمتش در آن مقام هر لحظه گناه است. یا فردی با کارهای خلاف واقع، رأی جمع کرده و در مجلس شورای اسلامی یا شورای شهر برگزیده شده است در صورتی که هر لحظه آن خدمت، گناه است و باعث مدیون شدن او می‌گردد.

یا پزشکی که باید در ساعتی خاص در بیمارستان و بر بالین بیماری حاضر شود اما با بدعهدی و سهل انگاری او، بیمار از دنیا می‌رود و این کار به مثابه قتل نفس است. پیغمبراکرم(ص) در روایتی در این خصوص فرموده است: اگر اهل آسمان‌ها و زمین در ریختن خون مسلمانی شرکت داشته یا به آن راضی باشند، همه را خداوند در آتش دوزخ سرنگون می‌کند.

حتی گاهی خلاف‌هایی صورت می‌گیرد که آن گناه استمراری است. به طور نمونه وقتی با دادن رشوه حقی ضایع و زمینی تصرف می‌شود، برای نسل به نسلی که از آن ثروت منتفع می‌شوند تا روز قیامت گناه نوشته می‌شود. متاسفانه مردم از این موارد غفلت کرده و به آن توجهی ندارند. باید به این گناهان توجه ویژه‌ای کرد و نسبت به آن در جامعه تذکر داد. باید در نظر داشته باشیم که توجه به این سخنان پمپاژ معنویت و صیانت از زمینه‌های تقوا در جامعه است.

باید به آیه 99 سوره زلزال توجه داشته باشیم که خداوند فرموده است هر فردی به قدر ذره‌ای کار زشتی مرتکب شود به کیفرش خواهد رسید. همچنان که در آیه 16 سوره لقمان بیان فرموده است: اگر به اندازه سنگینی دانه خردلی کار نیک یا بد باشد و در دل سنگی یا در گوشه‌ای از آسمانها و زمین قرار گیرد، خداوند آن را در قیامت برای حساب می‌آورد، چرا که خداوند دقیق و آگاه است.

طبق فرمایش رسول خدا(ص) دین ما، سراسر خیرخواهی و دلسوزی است. در روایتی از حضرت(ص) آمده است که فرمود: دین، نصیحت و خیرخواهی است. سوال شد: نصیحت و خیرخواهی برای چه کسی؟ فرمود: برای خدا، برای کتاب او، برای پیامبر او، برای پیشوایان مسلمانان و برای توده آنها.

باید با بهره جستن از تقوا، مانعی درونی برای ممانعت از گناه خصوصاً گناهانی که امکان بخشش و جبران آن وجود ندارد ایجاد کنیم.

پخش زنده

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.