روزنامه دنیای اقتصاد در گفت‌وگو با یک کارشناس مسائل بین‌الملل نقش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بررسی کرد و نوشت: رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در مصاحبه اخیر خود اشاره کرده که هدف سفر او به تهران کاهش احتمال بروز رویارویی میان ایران و آمریکا است که می‌تواند عواقب فاجعه‌بار و خطرناکی داشته باشد. او همچنین تاکید کرد که ایران به رغم داشتن ذخایر اورانیوم غنی‌شده، سلاح هسته‌ای ندارد. این پرسش مطرح است که آژانس چقدر می‌تواند در کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا نقشی ایفا کند و تا چه حد حل و فصل اختلافات ایران و آژانس بر تعاملات تهران و غرب تاثیرگذار است.
به گفته رحمن قهرمانپور، پژوهشگر ارشد مسائل بین‌الملل، آژانس در واقع یک بازیگر مستقل بین‌المللی به معنای حقوقی نیست و متشکل از مجموعه‌ای از کشورها است. این امر باعث می‌شود که آژانس تحت تاثیر تحولات بین‌المللی و نوع تعاملات قدرت‌های بزرگ قرار گیرد. بنابراین، اگر ایران و آمریکا بخواهند توافق کنند، آژانس نمی‌تواند مانع شود و همچنین در صورت عدم توافق میان تهران و واشنگتن، آژانس نیز نمی‌تواند نقش‌آفرینی کند. آژانس به عنوان یک ناظر بر اجرای پیمان منع اشاعه هسته‌ای (ان‌پی‌تی) عمل می‌کند و وظیفه سیاسی میان کشورها ندارد.
درمورد تعاملات و گفت‌وگوهای ایران و آژانس، ۲ حوزه اصلی مطرح است: اول، گزارش‌های مربوط به اجرای برجام و دوم، گزارش‌های پادمانی که آژانس بر اساس آن، به راستی‌آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای ایران می‌پردازد. در حال حاضر برخی از مسائل حل نشده میان ایران و آژانس وجود دارد که هنوز نیاز به شفاف‌سازی دارند، مانند مسئله سایت‌های هسته‌ای در ورامین و مریوان.
با این حال، اختلافات ایران و آژانس به خودی خود نمی‌تواند بر مکانیزم ماشه و تحولات شورای امنیت تاثیر بگذارد، چرا که مکانیزم ماشه در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت قرار دارد و از اختیارات آژانس بالاتر است. از طرف دیگر، گروسی اخیرا اشاره کرد که آژانس برای کاهش تنش‌ها در گزارش‌های خود ملاحظه کرده و در صورت وجود فضای مثبت بین ایران و آمریکا، گزارشی با لحن ملایم‌تر منتشر خواهد کرد.
قهرمانپور تاکید کرد که وضعیت ایران و کره‌شمالی متفاوت است، چراکه کره شمالی به طور یک‌جانبه از پیمان ان‌پی‌تی خارج شد و این وضعیت در ایران به دلیل مسائل امنیتی بین‌المللی و نظارت شورای امنیت سازمان ملل همچنان در چارچوب ان‌پی‌تی قرار دارد.
نظر شما