دلیل اول این است که در تاریخ اسلام و در احادیث اهل بیت آمده که گروهی از مردم کوفه نسبت به ادعای مختار که قیامش مورد تأیید اهل بیت است دچار شک شدند آنها برای دست یافتن به جواب و کسب اطمینان به مدینه رفتند و از محمد حنفیه در این زمینه سوال کردند که او پیشنهاد کرد برای پاسخ به این تردید، خود امام سجاد(ع) بروند. آنها خدمت امام(ع) رسیدند امام در پاسخ به آنها فرمودند: «این چه سخنی است؟ به خدا سوگند اگر در قصاص ما اهل بیت یک غلام زنگی اقدام کند کار او مورد تأیید ماست» معنای سخن امام سجاد(ع) این است که مختار حتی نیاز به گرفتن اذن برای قیامش ندارد زیرا هر کسی اقدام به این کار کند عمل او مورد تأیید اهل بیت(ع) است.
دلیل دوم دیدگاه و نظر آیتا... خویی یکی از مراجع بزرگ معاصر است این مرد بزرگ که به دقت نظر مشهورند میگویند: برای من از ظواهر نقلها و شواهد و قراین یقین حاصل شده که مختار از سوی امام سجاد(ع) اذن خاص برای قیام داشتهاند.
پس دلیل اولی که ذکر شد اذن عام امام چهارم(ع) برای قیام است و طبق نظر آیتا... خویی، ابواسحاق حتی اذن خاص هم از امام(،) داشتهاند.
از جمله قرایینی که برای اثبات تأیید قیام مختار از سوی امام سجاد(ع) میتوان ذکر کرد این است که مختار هدایایی برای اهل بیت و امام سجاد(ع) فرستاد و آنها این هدایا را پذیرفتند اگر عمل مختار مورد تأیید امام(ع) نبود هرگز هدایای او را نمیپذیرفتند.
ذکر این نکته ضروری است که ما درباره مختار از سوی امام سجاد(ع) با دو دسته نقل مواجهیم. نقلهایی که در مدح مختار آمده و نقلهای دیگری که در ذم مختار ذکر شده است.
اهل فن مثل آیتا... خویی و علامه شوشتری معتقدند که اکثر قاطع احادیث در مذمت مختار جزو احادیث ضعیف و غیرقابل اعتمادند. تعداد اندکی از آنها هم اگر به لحاظ سندی مشکلی نداشته باشند ناشی از این بود که امام در شرایط تقیه قرار داشتند. زیرا امکان ندارد راجع به یک فرد دو دسته حدیث وارد شده باشد یکی در مدح او و دیگری در ذمش.
اگر بپذیریم که هر دو دسته حدیث صحیح است پس قطعاً یک دسته از آنها در شرایط تقیه بوده که آن دسته احادیث ذمی است. به ویژه آن که امام سجاد(ع) در کنترل زبیریان بودند و در شرایط حساسی قرار داشتند لذا امام نمیتوانستند تأیید رسمی کنند پس به ناچار به ظاهر مجبور به رد مختار شدند ولی چنان که گفته شد با پذیرش هدایای مختار، در حقیقت خود او را تأیید کردند.
هم چنین هنگامی که به امام سجاد(ع) خبر دادند که مختار در حال دستگیری و قصاص، قاتلان امام حسین(ع) است امام سوال کردند از حرمله چه خبر؟ که به ایشان پاسخ میدهند هنوز مختار به او دست نیافته که امام سجاد(ع) خطاب به خداوند عرضه میدارند: «خداوندا سوزش آتش و تیزی آهن را به او بچشان».
این برخورد و سخن امام سجاد(ع) نشان میدهد که ایشان منتظر بودند مختار حرکت خود را کامل کند لذا هنگامی که منهال بن عمرو به کوفه رسید و این سخنان امام را به گوش مختار رساند و در حالی که در این زمان حرمله هم دستگیر شده بود. مختار بخاطر این که توانسته فرمان امام(ع) را در قصاص حرمله انجام دهد 2 رکعت نماز شکر اقامه کرد.
ذکر این نکته نیز ضروری به نظر میرسد که علاوه بر احادیث امام سجاد(ع) که درباره آنها توضیح دادم، ما از ائمه بعدی مانند امام باقر(ع) و امام صادق(ع) احادیث در مدح مختار داریم. اگر عملکرد مختار ایراد داشت ائمه بعدی که مانند امام سجاد(ع) در جایگاه تقیه نبودند. باید او را مذمت میکردند در حالی که اتفاقاً امامان بعدی ابواسحاق را مدح کردهاند.



نظر شما