به گزارش قدس انلاین، در شرایطی که کشور در مشکلات اقتصادی است و کارشناسان توسعه تولید دانش بنیان داخل را راه حل مشکلات می‌دانند، مسوولیت بیشتری برای دانشگاه‌های کشور بخصوص دانشگاه‌های سرآمد وجود دارد.
این دانشگاه‌ها با پرورش فارغ‌التحصیلان با دیدگاه، استعداد و کاربلدی در حوزه دانش‌بنیان می‌توانند کارآفرینانی را به بازار کار کشور تحویل دهند که مشکل تولید را حل کنند.
در این رابطه با رسول جلیلی رئیس دانشگاه صنعتی شریف گفت‌وگو کردیم، جلیلی از ضرورت تعامل بیشتر با فارغ‌التحصیلان دانشگاه و چالش‌های سر راه فارغ‌التحصیلان دانشگاهی صحبت کرد.
* ضرورت تعامل بیشتر با فارغ‌التحصیلان دانشگاه
از دانشگاه صنعتی شریف چه خبر؟
جلیلی: دانشگاه صنعتی شریف ۱۰ هزار دانشجو، حدود هزار کارمند و بیش از ۴۵۰ استاد دارد.( به دلیل جذب یا بازنشستگی اساتید این عدد شناور است)، یعنی ما یک جامعه یازده هزار و پانصد نفری از ذی‌نفعانی هستیم که هر هفته حضوری یا مجازی آنها را می‌بینیم و حدود شصت هزار فارغ التحصیل داریم که متاسفانه آنها را کم می‌بینیم که این مسأله یک خلأ است و باید سعی کنیم فارغ‌التحصیلان را بیشتر ببینیم، البته دیدن به معنای دیدار حضوری نیست همین قدر که تعاملی از طرف یکی از آن ۱۱ هزار و ۵۰۰ یا آن ۶۰ هزار نفر برقرار شود یعنی همدیگر را دیده‌ایم، این تعامل بسیار مهم است زیرا این افراد جامعه تاثیرگذاری هستند و بیشتر از تاثیرگذاری، انتظاری است که از آنها ایجاد شده و بنده مسوولیت دارم این انتظار را برآورده کنم.
* چالش‌های دانشگاه دولتی
در مسیر مسوولیت‌ها با چه چالش‌هایی رو به رو هستید؟
جلیلی: یکی از مشکلاتی که وجود دارد این است که دانشگاه به اتکای بودجه دولتی اداره میشود، این موضوع که دانشگاه دولتی است ایراد نیست خیلی از دانشگاه‌های دنیا دولتی هستند ولی تعداد خوبی از دانشگاه‌های خوب دنیا هم غیردولتی هستند، این به این معنا است که ما می‌توانیم شریف باشیم و دولتی نباشیم. در عین حال دانشگاه‌های غیردولتی دنیا هم از دولت اعتبار پژوهشی و هدیه می‌گیرند یعنی دولت به صورت سالیانه یا موردی به دانشگاه‌ها هبه می‌کند.
ما با توجه به تجربه گذشته خود و با توجه به شرایط کنونی آموزش عالی در کشور حتما باید به این سمت برویم، نمی‌گویم به سمت کم دولتی شدن یا فاصله گرفتن از دولتی شدن برویم زیرا اساسنامه و آیین نامه و فلسفه تاسیس دانشگاه ما بر شکل کنونی دولتی است، در پیاده سازی اصل ۴۴ قانون اساسی جمله‌ای نیست که آموزش در سطح آموزش عالی یا آموزش عمومی و مقاطع قبل از آموزش پرورش همه آن سپرده شود ولی از آن طرف پیشرو و سرآمد بمانیم حتما باید نزد خانواده، نزد ملت و در سطح بین الملل پیشگام و سرآمد بمانیم و در عین حال تغییراتی که در اقتصاد جامعه و در بودجه سالیانه اتفاق می افتد برای ما تنش ایجاد نکند و به ما طعنه نزند.
حالا یک لرزه کوچک اشکال ندارد ولی یک لرزه از جنس لرزه ۱۴۰۰ که بخواهیم حدود ۹۰ درصد دارایی سال را صرف حقوق کنیم سخت است.
* سفره دانشگاه‌های دولتی بزرگ است
کدام حقوق؟
جلیلی: این حقوق قاعدتا دو بخش است، اول حقوق کارمندان و حقوق اساتید. نگرانی بیان شده بر گرفته از کاهش ارزش ریال است وگرنه اگر به تعداد صفرهای بودجه دانشگاه توجه کنیم برنامه اعلامی سالیانه بودجه عدد خوبی است و از سال قبل بیشتر شده ولی کاهش ارزش ریال در مجموع کم شده است.
اگر ما خودمان را با دانشگاه‌های بزرگ قیاس کنیم بودجه سالیانه ما یعنی هم بودجه عمومی هم درامد اختصاصی خیلی خیلی کمتر است نه این که ارزشش آن کم باشد بلکه درجه آن کم است یعنی تعداد صفرهای آن کم است و به این ترتیب واقعیت تلخی در پیش داریم.
از یک طرف دیگر چالش بزرگ ملی داریم، اینکه ما تعبیری در قانون اساسی داریم که آموزش عالی رایگان تا حد کفاف و خوداتکایی کشور و رفع نیاز انجام شود، به نظر من الان نیاز ما رفع شده است.
حالا وقتی آموزش رایگان است، انتظار اردوی رایگان، آزمایشگاه رایگان، پژوهش رایگان، خوابگاه رایگان و به طور کلی زیست رایگان وجود دارد که این مسأله بسیار جالب است، اختلاف بین هزینه تامین یک وعده غذا و عددی که طبق بخش نامه به دانشگاه وجود دارد یک صفر در سمت راست عدد است یعنی غذا حداقل ۳۵هزار تومان برای هر وعده، یعنی سه وعده سه تا ۳۵ هزار تومان،۱۰۵ هزار تومان میشود و ما قرار است سه تا ۳ هزار و ۵۰۰ تومان بگیریم که البته بخشی از مابه التفاوت را وزارت علوم به ما میدهد.
ما به التفاوت اینها برای ما در دو ترم به فرض این که در گذر از ۱۴۰۰ از ۱۴۰۱ افزایش قیمتی نباشد حدود ۵۰میلیارد تومان است. ۵۰ میلیارد تومان یعنی با بودجه ای که در مجلس نهایی شده و شورای نگهبان تائید کرده است، برای دانشگاه شریف حدود ۳۰ میلیارد تومان بودجه تنظیم شده یعنی ۱۲ یا ۱۳ درصد بودجه. حالا ما باید درصدی از بودجه را خوابگاه متاهلی بسازیم.
اگر حقوق‌ها را هم کم کنیم دیگر چیزی نمی‌ماند که بخواهیم مواد آزمایشگاهی بخری، تعمیرات داشته باشیم، فضای دانشگاه را یک مقدار مفرح و با نشاط کنیم که این ها جزء نیاز مندی‌هایمان است و چیزی نمی ماند که ساختمان‌های نیمه کاره‌مان را بسازیم و ساختمان های مورد نیازمان را داشته باشیم.
این انتظار را دانشجو از دانشگاه و آموزش عالی دولتی دارد، از یک طرف هم نمی‌توانیم به بودجه عمومی فشار بیاوریم، نمی‌توانیم دعوا کنیم، مصاحبه کنیم، مقاله بنویسیم که چرا مثلا به ما بیش از این نمی‌دهید، وقتی ب اقشار کم در امد دانشگاه، جامعه و حتی کارمندان خودمان و اساتید جوانان‌مان نگاه میکنیم می بینیم که اقتصاد کشور بخاطر بحث تحریم‌های دهه اخیر یا دو دهه اخیر و بخاطر محدودیت هایی که داریم مشکل دارد.
چرا ما الان باید ۱۸۴ تا دانشگاه دولتی داشته باشیم که یکی از این۱۸۴ تا دانشگاه پیام نور است که خودش چند تا شعبه و هیأت علمی و کارمند دارد درصورتی که شیب منفی دانشجویی داشته است، دانشگاه فنی و حرفه‌ای هم به همین صورت است.
این است که ما اگر ما سفره آموزش عالی را با توجه به شرایط فعلی سازگار و همسان نکنیم و از آن طرف به دانشگاه‌هایی که نظام و مقام معظم رهبری از آنها انتظار دارند که سرامدی علم را یدک بکشند رسیدگی نکنیم لاجرم باید یک تمایز زیادی بین دانشگاه‌هایی که قرار است سرآمد علمی کشور باشند و از مهاجرت سرآمدهای علمی کشور ممانعت کنند داشته باشیم زیرا عدالت در وجود این تمایز است. این طور است که میگوییم عدالت همان مساوات است. سرانه برای این است که زیست اولی اتفاق بیفتد، ولی برای پژوهش دیگر نمی‌توان گفت سرانه پژوهشی وجود دارد زیرا این مسأله بی معنی است، دلیل ندارد چند دانشگاه بر روی یک مسأله پژوهش انجام دهند.
* مشکلات موجود در پژوهش کشور کدامند؟
منظورتان این است که پژوهش باید ساماندهی شود؟
جلیلی: ساماندهی شود،کد گذاری شود، اینکه چند دانشگاه یک پژوهش یکسان را انجام می‌دهند اشتباه است، اولا پژوهش میکنیم که بعد چه اتفاقی بیفتد.
در حال حاضر یکی از عمده‌ترین مشکلات این است که دانشجوی کارشناسی ارشد و دکترای ما که سهمیه‌های کشورمان هستند بر روی موردی پژوهشی کار می‌کنند که خروجی آن مورد پژوهشی یا به درد کشور نمی‌خورد یا اگر مشکلی از مشکلات کشور حل کند، در ژورنال‌های خارجی منتشر شود.
اگر ما پژوهش نیاز داریم که داریم، اگر باید پژوهش کنیم که باید بکنیم، این به این معنا نیست که هر فردی در این کشور به عنوان دانشجوی هدف از دانشجوی کارشناسی ارشد باید پژوهش داشته باشد.
* ضرورت ارتقای اعضای هیأت علمی
مسأله دیگر بحث ضرورت ارتقا اعضای هیأت علمی است.
در این مورد چه مشکلاتی داریم؟
جلیلی: اعضای هیأت علمی باید ارتقا یابند و برای این امر لاجرم باید مقاله بنویسند، ضرورت کار از کجا در بیاید!
ما مسأله خودرو داریم، مسأله نفت داریم، مسأله ساختمان داریم، مسأله آلودگی داریم، مسأله سلامت داریم، مسأله اقتصاد داریم، مسأله حکمرانی داریم، مسأله انرژی داریم، مسأله مصرف انرژی داریم، اگر اینها نقطه صفر ما و نیاز ما است برای اینکه پژوهش به کار ببریم اگر نگاهمان این باشد که هیأت علمی ما میشود ارتقا پیدا کند، پس پژوهش میخواهیم، پس مقاله میخواهیم، پس دانشجو می‌گیریم که مقاله بنویسد و مقاله چاپ شود که ارتقای علمی پیدا کند که هیچ چیزی اتفاق نیفتاده است، این را باید حل کنیم.
نظر شما