علیرضا حبیبی، پژوهشگر و مدرس زبان و ادب فارسی، طی سخنانی در این برنامه، به تحلیل ابعاد مختلف اندیشه و اثر فردوسی پرداخت و با بیان پنج محور بنیادین از شاهنامه، آن را منبعی بیبدیل برای فهم هویت ملی، دینی و زبانی ایرانیان دانست.او نخستین و محوریترین بُعد شاهنامه را جایگاه ایران و هویت ملی ایرانیان دانست و تأکید کرد که هویت و فرهنگ ایرانی در لایههای گوناگون این اثر سترگ بازتاب یافته است.
وی در ادامه، شاهنامه را منبعی برای ثبت تاریخ ایران از دوره اسطورهای تا تاریخی معرفی کرد و فردوسی را از پیشگامان ثبت تاریخ ملی ایران در قالب شعر برشمرد.سومین محور سخنان حبیبی به زبان فارسی اختصاص یافت. او فردوسی را «احیاگر بزرگ زبان فارسی» توصیف کرد و گفت: «شاهنامه باعث گسترش و انسجام زبان فارسی در سراسر ایران شد و با تقویت زبانهای محلی، همبستگی اقوام ایرانی را تحکیم بخشید.»
وی همچنین بر نقش شاهنامه در افزایش روحیه حماسی و دلاوری در میان ایرانیان تأکید کرد و آن را بازتابی از روح ملی و واکنشی به دورانهای تلخ تاریخ ایران دانست.پنجمین بُعد مورد اشاره حبیبی، دینمداری و خداشناسی فردوسی بود. وی فردوسی را شاعری دانست که با اتکا به خرد، اخلاق، نیایش و ایمان، بنمایههای دینی و اخلاقی را در تار و پود شاهنامه جای داده ست.
این مدرس دانشگاه همچنین با تأکید بر نیاز امروز جامعه به ادبیات مسئلهمحور و کنکاشگر، خواستار توجه و رویکرد تازه به شاهنامه و فردوسی شد و گفت: «ادبیات امروز، همچون شعر فردوسی در عصر خود، باید راهحلگرا و پاسخگوی نیازهای پیچیده انسان معاصر باشد.»جایگاه فردوسی در حافظه تاریخی و فرهنگی ایرانسید حسن حسینی، فرماندار مشهد نیز در این مراسم با گرامیداشت مقام والای فردوسی، از تلاشهای علمی و فرهنگی استادان برجسته فردوسی شناس تقدیر کرد و گفت: «بزرگان و پژوهشگرانی چون استادان فریدون جنیدی، علی رواقی و جعفر یاحقی نقش مؤثری در تصحیح، چاپ و شناساندن شاهنامه ایفا کرده و شایسته تقدیر و تکریم فراوان اند» فرماندار مشهد همچنین از برگزارکنندگان این رویداد ملی قدردانی کرد.
وی افزود: «برگزاری این همایش حاصل تلاشهای ارزنده انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی و مشارکت سایر نهادهای فرهنگی و هنری کشور است. چنین همافزایی فرهنگی نشاندهنده اهمیت جایگاه فردوسی در حافظه تاریخی و فرهنگی ایرانزمین است.»وی ابراز امیدواری کرد که برگزاری اینگونه همایشها بتواند گام مؤثری در جهت گسترش شناخت نسلهای امروز و آینده نسبت به گنجینههای ادب حماسی فارسی و پیامهای جاودانه فردوسی بردارد.
درپایان نیز، فرزاد قائمی دبیر علمی این همایش ملی، ضمن ارائه گزارشی از روند فعالیت های علمی و پژوهشی این همایش ملی از سال گذشته تا امروز، درباره نشست های علمی این رویداد که با حضور جمع زیادی از استادان و پژوهشگران داخلی و خارجی روزهای ۲۴ و ۲۵ اردیبهشت ماه برگزار خواهد شد، توضیحاتی را برای حاضران ارائه کرد.اجرای آئین های هنری، موسیقائی و نقالی، رونمایی از مجموعه مقالات همایش بازشناسی نقش شاهنامه فردوسی در فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی و رونمایی و ممهور کردن تمبر یادبود همایش بازشناسی نقش شاهنامه در جهان معاصر از دیگر بخش های این آیین افتتاحیه بود.
نظر شما