در این میان، یکی از رؤیاهای دیرینه بشر که در چند دهه گذشته علوم گوناگون را به چالش کشیده، ساخت رایانه ای بوده است که توانایی بروز رفتارهایی همانند مغز آدمی داشته باشد.
اینک پژوهشگران شرکت « IBM » که نامش با رایانه پیوندی دیرپا و ناگسستنی دارد، از برداشته شدن گامی بنیادی خبر داده اند که در نتیجه آن می توان امیدوار بود «جنگ دنیاها» رفته رفته به صلح نزدیک می شود و بزودی اتحادیه دنیاهای رایانه ها و مغز آدمی شکل خواهد گرفت تا بشر طعم زندگی در دنیای تازه ای را بچشد.
این غول آمریکایی فناوری موفق شده، دو پیش نمونه تراشه هایی را تولید کند که گفته می شود بر خلاف فرایند کاری تراشه های کنونی که مغز متفکر رایانه های شخصی و سوپر کامپیوترها به شمار می آیند، اطلاعات را به شیوه ای شبیه مغز انسان پردازش می کنند.
ر واقع نوآوری تراشه ای «آی بی ام» را باید نقطه عطف مهم طرحی دانست که از 6 سال پیش به این سو با مشارکت 100 پژوهشگر در حال انجام بوده و آژانس طرح های پژوهشی دفاعی پیشرفته دولت آمریکا، بودجه 41 میلیون دلاری آن را تأمین کرده است. با آنکه « IBM » نیز در این طرح سرمایه گذاری نموده اما سهم مالی این شرکت فاش نشده است.
این پیش نمونه های تراشه ای، شواهد تازه ای از اهمیت روزافزون «پردازش موازی» را به نمایش می گذارند که توانایی انجام همزمان عملیات پردازشی گوناگون و پیچیده را در رایانه ها به ارمغان می آورد.
فناوری «پردازش موازی» در به تصویر کشیدن فایل های گرافیکی و فرو بردن، در هم شکستن و پردازش توده های اطلاعاتی نقشی اساسی دارد.
تراشه هایی که «آی بی ام» تاکنون تولید کرده و مثلاً در شبیه سازی حرکت یک خودرو از میان هزار توی «ماز» یا بازی پینگ پنگ کاربرد دارند، خالی از تخیل و پیش پا افتاده به نظر می رسند.
به گفته پروفسور جولیو تونونی، استاد روان پزشکی دانشگاه ویسکانسین که با طرح پژوهشی «آی بی ام» همکاری داشته، بیشتر از یک دهه است که تراشه ها راه خود را از آزمایشگاه ها به دنیای کالاهای واقعی باز کرده اند. آنچه در این میان اهمیت دارد نوع کارهایی نیست که هم اکنون تراشه ها انجام می دهند بلکه چگونگی انجام کارها دارای اهمیت است.
توانایی تراشه های جدید «آی بی ام» برای کنار آمدن و کار کردن با انواعی از اطلاعات که به صورت ویژه برای پردازش آنها برنامه ریزی نشده اند، ویژگی مهمی به شمار می آید.
پروفسور تونونی تأکید می کند هنوز کارهای زیادی وجود دارد که باید انجام شود. مهمترین کاری که باید صورت گیرد برداشتن گام نخست است و البته برای این کار نه یک گام که چند گام باید برداشته شود.
متخصصان حوزه فناوری، سال ها با رؤیای رایانه هایی روزگار گذرانده اند که همانند آدمی توانایی یادگیری دارند. هم اکنون، «آیفون» یا سرورهای گوگل را به گونه ای می توان برنامه ریزی کرد تا بر پایه رویدادهای گذشته، اتفاقات یا رفتارهای خاصی را پیش بینی کند.
«آی بی ام»، آزمایشگاه های شرکت های دیگر و پژوهشگاه های دانشگاهی در پی یافتن ساز و کارهای تازه ای هستند تا با به کارگیری «پردازش آگاهانه» در تراشه ها، رایانه ها و وسایلی تولید کنند که در رویارویی با اطلاعات غیرمنتظره هوشمندانه عمل می کنند و با آنها کنار می آیند.
علاقه «آی بی ام» به دنیای تراشه ها به توانایی بالقوه این شرکت در پردازش علایم دنیای واقعی مانند دما یا صدا یا حرکت و احساس پذیر کردن آنها برای رایانه ها باز می گردد.
«آی بی ام» یکی از پیشتازان جنبش پیوند دادن زیرساخت ها و شالوده های فیزیکی مانند نیروگاه ها یا چراغ های کنترل ترافیک با فناوری اطلاعات از طریق سرورها یا نرم افزارهایی است که نظارت بر عملکرد و تنظیم فعالیت این بخش ها را به دست می گیرند.
طرح هایی از این دست می تواند راه را برای تولید ابزارهای کارامدتر هموار کند تا با آنها، کار پایش دیجیتال هزاران علامت و نشان آنالوگی که در محیط اطراف ما وجود دارند، آسان تر و دقیق تر انجام شود.
به گفته مدیر طرح پژوهشی شرکت «آی بی آم» در تراشه های جدید، بخش هایی وجود دارند که همزاد دیجیتال یاخته های عصبی طبیعی(نورون) و محل اتصال آنها(سیناپس) به شمار آمده، فرایندهای طبیعی مغزی را با الگوریتم ها و مدارات سیلیکونی بازآفرینی می کنند و همین ویژگی ها، آنها را از تراشه های دیگر متمایز می کند.
هر هسته یا موتور پردازشی می تواند هر سه عملیات مربوط به حافظه، ارتباط و پردازش را به تنهایی انجام دهد. بنیادی ترین تفاوت تراشه های ابتکاری «آی بی آم» با نمونه های کنونی به نزدیکی بیش از اندازه واحدهای پردازش و حافظه و موازی سازی عملیاتی انبوه در آنها مربوط می شود.
در واقع این پژوهش بخشی از همان مطالعاتی است که نخستین دستاوردهای آن در سال 2009 آشکار شد و در این راستا «آی بی ام» اعلام کرد قشر خاکستری مغز گربه را - که بخش متفکر مغز به شمار می آید- با استفاده از انبوهی از سوپرکامپیوترها شبیه سازی کرده است.
پیش تر نیز شرکت« IBM »با سوپرکامپیوترهای غول پیکر، 40 درصد از مغز موش را در سال 2006 و مغز کامل یک موش صحرایی را در سال 2007 و یک درصد از بخش خاکستری مغز آدمی را در سال 2009 ، شبیه سازی کرده بود.
دستیابی به رایانه ای با قدرت مغز انسان هنوز دور از دسترس به نظر می رسد اما گفته می شود نوآوری تراشه ای جدید «آی بی ام» یک گام مهم در این راه به شمار می آید و چشم انداز دستیابی به چنین رؤیایی را امیدبخش تر و امکان پذیرتر جلوه می دهد.
هم اکنون فازهای صفر و یک این طرح به پایان رسیده و گزارش ها حاکی از آن است که آژانس طرح های پژوهشی دفاعی پیشرفته برای فاز 2 آن 21 میلیون دلار اعطا کرده است.
«آی بی ام» امیدوار است بتواند تراشه ای به استعداد یک میلیون نورون مصنوعی با میلیاردها سیناپس تولید کند که کمتر از دو لیتر حجم داشته و تنها یک کیلووات انرژی مصرف می کند.
نرم افزارهای آینده به گونه فزاینده ای به کارایی پردازشی نیاز خواهند داشت که با معماری کنونی پردازنده های رایانه ای ممکن نیست.
در فاز 2 این طرح پیچیده و هیجان انگیز، دانشگاه های کلمبیا، کورنل، کالیفرنیا و ویسکانسین همکاری و مشارکت دارند.