نوروز چهارمحال و بختیاری را به ۲ ویژگی آیین چراغ‌بَران که در شهرکرد اجرا می‌شود و آیین نواختن سرنا و کرنا برای آغاز بهار و نوروز نواخته می‌شود.
آیین چراغ‌بَران
همه ساله مردم در شهرکردی در آستانه سال نو و تحویل سال جدید، آیین سنتی 'چراغ‌بران ' در امامزاده حلیمه حکیمه خاتون برگزار می‌کنند.مردم شهرکرد براساس یک سنت دیرین، هنگام تحویل سال، چراغ خانه را روشن می‌کنند و روشنایی آن را از اماکن مذهبی و متبرکه می‌گیرند.
مردم شهرکرد براساس یک سنت دیرین که از گذشتگان خویش به یادگار دارند، در هنگام لحظه تحویل سال و نوروز ، آیین سنتی ˈچراغ‌بران ˈ را برگزار کردند.
در این آیین مردم شهرکرد با اعتقاد بر این که نوروز، روز برافروختن چراغ حاجت و طلب انسان‌هاست آیین سنتی چراغ‌بران را از غروب آفتاب تا لحظه تحویل سال نو برگزار می‌کنند.
بر این اساس، در ابتدای این آیین سنتی، پیران خانواده و ریش سفیدان قوم و طایفه با چراغی در دست وارد امامزاده دو خاتون حلمیه و حکمیه شهرکرد می‌شدند و پس از ادای احترام و زیارت بارگاه این دو بزرگوار،چراغ خانه خویش را به دست سیدی از سادات شهرکرد روشن می‌کرده‌اند و سپس تازه دامادهای و نوعروسان و بعد از آن نیز دیگر اعضا خانواده برای روشن کردن چراغ به امامزاده می‌رفتند.
مردم شهرکرد معتقدند این رسم دیرین و دیرگاه بیش از ۲۰۰سال قدمت دارد و پیش از این در دوران گذشته طایفه‌های ساکن شهرکرد، در غروب آفتاب شب نوروز اقدام به روشن کردن چراغ‌های خانه خود می‌کردند.
این آیین سنتی برای آنان به منزله بردن ˈروشنایی به خانه ˈ است تا در طول سال همواره چراغ مهر و محبت این خانه روشن است.آنان پس از روشن شدن چراغ به عنوان عیدانه به سید روشن کننده چراغ هدیتی از محصول کشاورزی خویش می‌دادند و سپس به مسجد یا خانه خود باز می‌گشتند.
نوای نوروزنامه
یکی دیگر از ویژگی‌های سال نو در چهارمحال و بختیاری موسیقی نوروزی بوده است که هنگام سال تحویل نواخته می شود و مختص مناطق بختیاری بوده است.موسیقی هنگام تحول سال نو که در دستگاه چهارگاه نواخته می‌شود،برای نخستین بار در چهارمحال و بختیاری طنین‌انداز شد.
نوای آغاز سال نو با کرنا و سرنا در دستگاه ˈچهارگاهˈ با بهره‌گیری از نوای موسیقی مقامی و محلی چهارمحال و بختیاری نواخته شد و زنده یاد علی اکبر مهدی‌پور در گفت وگوی اختصاصی با ایرنا مرکز شهرکرد برای نخستین بار به نحوه ضبط این اثر در رادیو تهران اشاره کرد.
این ملودی و آهنگ که هنگام تحویل سال نو پخش می‌شود سه دهه پیش در یکی از استودیوهای صدا و سیما در تهران ضبط و پس از آن در تمامی سال‌های در آغاز فصل بهار پخش شد.این آهنگ در دستگاه چهارگاه از دستگاههای موسیقی ایرانی نواخته شد و تنظیم آن براساس یکی از قدیمی‌ترین ردیف‌های موسیقایی ایرانی انجام شد.
این آهنگ در آن سال‌ها با سرساز سرنا به همراه نقاره نواخته شد و ضبط آن تنها در یک مرحله اتفاق افتاد و این آهنگ دیگر با هیچ سازی به شکل کنونی ضبط نشد.این قطعه موسیقی را بیشتر در نوروز می‌نواختند که به مرور زمان این موسیقی نیز، از دهه ۴۰ با شلیک گلوله توپ در زمانهای گذشته در آستانه از بین رفتن و فراموشی قرار گرفت. اما در نهایت مرحوم مهدی‌پور با ملودی و آهنگ نوروزنامه و تحویل سال نو را به نام خود به ثبت رسانید و طنین ساز کرنا و سرنا را همواره به عنوان دو ساز ایرانی نواخته است آنچنان که او را با نواهایش در بسیاری از کشورها می‌شناسند.
مهدی‌پور نوروزنامه را یکبار با سرنا و یک بار با کرنا نواخت، کرنا سازی سنتی با چهار قطعه است، که موسیقی و آهنگ‌ها و ریتم‌های حماسی و سنتی با آن اجرا می‌شود و ساز سرنا، از نظر شکل‌سازی کوتاهتر از کرنا است، که در بیشتر مراسم‌ها و آیین‌های شاد اجرا می‌شود.
ساز کرنا ریشه‌ای عمیق در تاریخ فرهنگ ایرانی دارد و ایرانیان حتی در دوران مختلف تاریخی نیز این ساز را می‌نواخته‌اند.اکنون نوازندگان سازهای سرنا و کرنا را در مناطق مختلف با دهل می‌نوازند.
چهارمحال و بختیاری دارای ۱۱ شهرستان با جمعیتی نزدیک به یک میلیون نفر است.
نظر شما