به گزارش قدس آنلاین، دکتر فردوسی مشهدی در این نشست پس از یادآوری انواع تقسیم‌بندی‌های تفکر با اشاره به تقسیم چهارتایی متیو لیپمن در این زمینه؛ یعنی تفکر خلاقانه، نقادانه، مراقبتی و مشارکتی، افزود: مهارت تفکر نقاد، دومین مهارت تفکر از مجموعه مهارت‌های ده‌گانه است. مقصود از مهارت تفکر نقادانه یا انتقادی، مهارت سنجش روش‌مندانه و گزینش (قبول) آگاهانه یا وازنِش (ردّ) آگاهانه یا دفاع آگاهانه از آن‌هاست.
فردوسی مشهدی با تأکید بر این‌که الگوهای متنوعی برای ایجاد و توسعه این مهارت پیش‌نهاد شده است، به الگوی پیتر ای فسیونه اشاره کرد و گفت: از دید او، مهارت تفکر نقاد، شامل شش مهارت اصلی و بیش از پانزده مهارت فرعی است. از دید فسیونه، فرآیند تفسیر، تحلیل، توجیه، تقییم (ارزیابی)، توضیح و تنظیم، از مهارت‌های اصلی به شمار می‌روند.
وی در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به این‌که موانعی ذهنی و شناختی موجب می‌شوند فرد از هر یک از مهارت‌های ده‌گانه زندگی، برخوردار نباشد، به یکی از چند مانع معرفتی تفکر نقاد با عنوان «دوراهی کاذب» یا «دوگانه جعلی» یا «معمای غلط» پرداخت و افزود: این مانع را گاهی در فهرست مغالطات معنوی و گاهی در فهرست سوگیری‌های شناختی می‌گنجانند. مقصود از دوراهی کاذب این است که مدعی درباره موضوع ادعای خودش، همه گزینه‌های ممکن را به دو گزینه فروبکاهد و فقط آن‌ها را بیان کند، اما گزینه‌های دیگری را هم درباره آن موضوع بتوان فرض کرد و وجود آن‌ها محتمَل و ممکن باشد. آشنا کردن کودکان با این خطای فکری که گاهی تصور می‌کند فقط دو گزینه وجود دارد، اما گزینه‌های دیگری هم ممکن هستند، در تقویت و توسعه تفکر سنجش‌گرانه او بسیار مؤثراست. کودکی را فرض کنید که در بازی گروهی با هم‌سالانش می‌گوید: «اگر فلان نقش را نداشته باشم، باید بازی دیگری بکنیم». این سخن به دوگانه جعلی دچار است؛ یعنی یا گوینده آن نقش را در بازی خواهد داشت یا بازی لغو می‌شود، اما گزینه سوم این است که فرد دیگری همان نقش را داشته باشد و بازی لغو نشود. به تعبیر دیگر، گزینه‌ها در آن دو گزینه بیان‌شده یا ادعاشده، منحصر نیستند، بلکه او می‌تواند نقش دیگری داشته باشد یا دست‌کم نوبتی آن نقش را داشته باشد.
هم‌چنین کودکی که از مادرش می‌خواهد فلان چیز را برایش بخرد و در مواجهه با امتناع مادر از خرید آن، به مادر می‌گوید: «تو مرا دوست نداری» به همین سوگیری‌ دچار است؛ زیرا به شکل نامستقیم می‌گوید: یا فلان چیز را برایم می‌خری که نشانه دوست داشتن من است یا آن را نمی‌خری که نشانه دوست نداشتن من است. او گزینه سوم؛ یعنی دوست داشتن هم‌راه با نخریدن را حذف می‌کند.
فردوسی مشهدی در دنباله مباحث ضمن معرفی منابعی درباره چگونگی پرورش تفکر نقاد یا انتقادی یا سنجش‌گرانه در کودکان و نوجوانان، به برشمردن چند شگرد برای این نوع از تفکر در این دسته از مخاطبان، به مربیان شرکت‌کننده پیش‌نهاد کرد و پس از تطبیق مباحث نظری یادشده بر قصه‌ای برگزیده از مثنوی معنوی، به شرح شگرد «گرفتن دو شاخ» یا «گذشتن از راه میانه»، در این زمینه پرداخت که تمرین کردن و تمرین دادن مثنوی‌کاوانه مخاطب کودک و نوجوان بر پایه آن‌ها، موجب پرهیز او از سوگیری دوراهی کاذب می‌شود.
در پایان جلسه 25 پرسش متناسب با موضوع برای طرح بحث با مخاطب هدف در حلقه کندوکاو به شرکت‌کنندگان منتقل شد.
دوره آموزشی «مثنوی‌کاوی با کودکان» به همت باشگاه دانش‌افزایی و بهره‌وری ادبیات دینی کودک و نوجوان (بادبادک) و با هم‌کاری مرکز آفرینش‌های هنری حوزه هنری خراسان رضوی، با حضور گروهی از نویسندگان و علاقه‌مندان ادبیات کودک و نوجوان دوشنبه‌ها ساعت 16:00 در ساختمان این حوزه برگزار می‌شود.