ایران به دلیل حضور متعدد دوستداران خاندان اهل‌بیت(ع) همیشه مورد توجه امامان و امامزادگان بوده است. به همین دلیل پیش از سفر امام رضا(ع) به مرو، تعدادی از امامزادگان نیز به ایران سفر کرده‌ بودند. آنچنان که روایت است، فرزند امام محمدباقر(ع) معروف به سلطان علی در عهد امامت پدر بزرگوارش به ایران آمده و به مدت چند سال به راهنمایی و هدایت مردم در امور دینی پرداخته و سپس طی حادثه‌ای به شهادت رسیده است. امامزاده‌ای که هر چند در مورد نحوه شهادت و همچنین محل دفنش در کتب تاریخ تردیدهایی عنوان شده، اما امروزه مشهد منسوب به نام این بزرگوار در مشهد اردهال، زیارتگاهی معروف و مورد توجه زائران و دوستداران اهل‌بیت(ع) است. هرچند از تاریخ ولادت این امامزاده سندی در دست نیست، ولی براساس نقلی در ۲۷ جمادی‌الثانی سال ۱۰۶ق به شهادت رسیده‌است. به همین مناسبت در آستانه شهادت ایشان نگاهی به شرح زندگی و همچنین زیارتگاهش خواهیم داشت.

فرزند امام و شاگرد برادر

آن‌گونه که شیخ مفید و شیخ طبرسی نقل کرده‌اند جناب «سلطان علی» فرزند امام محمدباقر(ع) از مادری که‌ ام‌ولد بود، متولد شد. این بزرگوار برادر امام صادق(ع) بود و در جمع شاگردان ایشان حاضر می‌شد؛ در این باره شیخ طوسی در کتاب رجال خود می‌گوید: «علی فرزند محمد بن علی بن الحسین(ع) و از اصحاب امام صادق‌(ع) بود». همچنین عده‌ای از مورخان و علما از قرن ششم هجری به بعد، از مزاری به نام امامزاده علی، فرزند امام باقر(ع) در بارکرسب و مشهد اردهال یاد کرده‌اند. عبدالجلیل قزوینی در وصف کاشان می‌نویسد: «عمارت مشهد امامزاده علی بن محمدباقر(ع) به بارکرسب که مجدالدین فرموده است: ... اهل قاشان به زیارت علی بن محمّد الباقر علیه السلام که مدفون است به بارکرسب با چندین حجت و برهان که آنجا ظاهر شده است...». (نقل از دیوان راوندی، ص ۲۴۱)

سفیری از جانب امام

صاحب «ریاض العلماء» این سید بزرگوار را از فرزندان امام باقر(ع) برشمرده و برای او شأنی عظیم قائل است که نیازی به شرح و بیان ندارد. قبرش در حوالی کاشان و بقعه او در مشهد بارکرسب معروف است. برخی از علمای بزرگ از فضائل و کرامات صاحب این بقعه و بارگاه، حکایت‌های فراوانی نقل کرده‌اند. در خصوص جایگاه و مقامش روایت‌هایی موجود است؛ از جمله آن‌ها می‌توان به حدیث امام صادق(ع) اشاره کرد که می‌فرماید: هر کس برادرم علی بن باقر را در اردهال زیارت کند، مانند کسی است که قبر جدم حسین(ع) را در کربلا زیارت کرده باشد. همچنین از امام رضا(ع) روایت شده: «نِعمَ الموضع الاردهال فلزم و تمسّک به»، چه خوب مکانی است اردهال، پس به آن التزام و تمسک پیدا کنید. از ویژگی‌های بارز این امامزاده عظیم‌الشأن می‌توان به فرزند بلافصل امام محمدباقر(ع) بودن و همچنین نیابت پدر و نیز برادرش امام جعفرصادق(ع) اشاره کرد.
درباره زندگی این امامزاده کتابی با عنوان «شرح زندگانی و شهادت حضرت سلطان‌علی بن محمدباقر(ع)» موجود است. این اثر آنچنان که در کتاب تاریخ اجتماعی کاشان آمده است از روی نسخه دستنویسی مربوط به قرن دهم هجری که شرح حال این امامزاده بزرگوار بوده، به قلم عبدالرسول مدنی کاشانی مجتهد ساکن کاشان تنظیم و منتشر شده است. با وجود اسناد اندک اما در باور مردم و همچنین در برخی کتب تاریخی، گروهی از دوستداران اهل‌بیت(ع) از اهالی چهل حصاران و فین کاشان نامه‌ای به امام باقر(ع) نوشتند که چون ما از محضر شما دور هستیم یکی از آقازادگان خود را برای راهنمایی، تربیت و تعلیم احکام به جانب ما بفرستید(مجموعه تاریخی، مذهبی مشهد اردهال، ص۳۷) و امام باقر(ع) نیز فرزند خود، علی بن محمد را با آن فرستادگان به کاشان فرستاد. (نورباقر، ص۵۴)

سرانجامی که شهادت بود

امامزاده سلطان علی در سال ۱۱۳ق به این منطقه هجرت کرد و مدت سه سال به امر تبلیغ و ارشاد مردم مشغول بود. او بیشتر در مسجد جامع کاشان حضور داشت و به عبادت مشغول بود و شیعیان برای دیدار با وی و برگزاری نماز جمعه به این مسجد می‌آمدند. اما حاکمان محلی به دلیل اقبال بسیار مردم، در جان او طمع کرده و به مقابله با این بزرگوار پرداختند. در این زمینه آمده است علی بن محمد سرانجام در سال ۱۱۶ق به‌همراه تعدادی از اهالی منطقه توسط نیروهای حکومتی به شهادت رسید. چون خبر شهادت او به دوستدارانش رسید، آنان به خون‌خواهی سطان علی و یارانش برخاستند. پیکر این امامزاده در مشهد اردهال به‌خاک سپرده شد. برخی نحوه شهادت ایشان به همراه یارانش را مانند واقعه کربلا نقل کرده‌اند و گروهی بیان می‌کنند در این خصوص سند معتبری موجود نیست. به هر روی در باور عامه اهالی کاشان، قم و... سلطان‌علی دارای جایگاهی ارزشمند است و زائران از ایشان کرامات بسیاری نقل کرده‌اند.
از آنجا که ۲۷ جمادی‌الثانی در سال شهادت علی بن محمد مصادف با ۱۷ مهر بوده، هر سال به مناسبت سالگرد وی در جمعه دوم مهر مراسم قالی‌شویان همراه با عزاداری کنار قبرش برگزار می‌شود. (شهید اردهال، ص ۳۷،۴۴)
اردهال پس از شهادت حضرت سلطان علی‌ به «مشهد اردهال» و به سبب حُرمت تخته قالی که تمثیلی از پیکر پاک امامزاده است و آن را برای غسل تمثیلی به کنار نهر حمل می‌کنند و بر آن آب می‌ریزند، به «مشهد قالی» یا «مشهد قالی‌شویان» شهرت یافته است.