کارشناس شبه‌قاره حمله گسترده روسیه به اوکراین و تداوم عملیات نظامی روس‌ها در این کشور موجب شده دولت‌هایی که تاکنون سعی داشته‌اند از ابراز نظر و یا جانبداری صریح نسبت به هر یک از طرف‌های درگیر پرهیز کنند، اکنون خود را در تنگنای سیاسی دشواری ببینند. به نظر می‌رسد دولت هند و مقامات سیاسی دهلی نو دقیقاً در چنین موقعیتی قرار گرفته‌اند. اگر چه به لحاظ فاصله جغرافیایی و چگونگی ارتباطات سیاسی و اقتصادی هند با هر یک از طرف‌های ذی‌نفع، این بحران نمی‌تواند معضل داخلی فوری برای دهلی نو ایجاد کند؛ با این حال در بعد بین‌المللی و از جنبه روابط راهبردی هند با جهان خارج، این بحران ظرفیت دردسر سازی بالایی برای این کشور دارد.
روابط سنتی میان دهلی نو و مسکو و به‌خصوص وابستگی نظامی شدید ارتش هند به تجهیزات روسی، بهره برداری از قدرت و ظرفیت روس‌ها برای مهار دشمن و رقیب سنتی یعنی چین، کمک روسیه به دهلی نو برای باقی ماندن در معادلات آسیای مرکزی و افغانستان و نیاز به همراهی روس‌ها در سازمان ملل و شورای امنیت بر سر مسائل مختلف به‌ویژه در بحث کشمیر؛ همگی از جمله دلایلی هستند که سبب می‌شوند مقامات هندی برای موضع‌گیری در برابر اقدامات مسکو در اوکراین شتاب زیادی به خرج نداده و رویکرد مدارا محور را در پیش بگیرند. ا
ما در سوی دیگر ماجرا و با تغییرات ایجاد شده در نظام بین المللی و در رأس آن با ظهور چین در جایگاه یک ابرقدرت جهانی، شاهد تمایل هند به گسترش همکاری‌های راهبردی با آمریکا و جهان غرب هستیم. پیش از وقوع بحران در اوکراین این تمایلات دوگانه برای همکاری راهبردی همزمان با روسیه و غرب دردسرهای جزیی برای دهلی نو به‌وجود آورده بود. اما به نظر می‌رسد شرایط کنونی کاملاً متفاوت از تجربه‌های پیشین است. بحران اوکراین سبب شده دنیا بیش از گذشته در فضای «یا با ما، یا بر علیه ما» قرار گیرد. در این راستا چنین فضایی حتی کشوری مانند آلمان را هم که سال‌ها روابط و همکاری دوجانبه و همزمان با مسکو و آمریکا را تجربه کرده بود، ناچار به جهت‌گیری کرد. در این شرایط به نظر می‌رسد هند همچنان تلاش دارد بر مدار دوگانه سابق به حرکت ادامه دهد. رأی ممتنع دهلی‌نو به قطعنامه پیشنهادی آمریکا در شورای امنیت در راستای محکومیت حمله روسیه به اوکراین از یک‌سو و بیانیه وزارت خارجه هند پس از این رأی که بر عناصری همچون اهمیت حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها و ضرورت رعایت حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل تأکید داشت؛ نشان می‌دهد هند هنوز هم می‌کوشد بر مدار جلب رضایت نسبی دو طرف گام بر دارد. با این حال روشن است در صورت تداوم بحران و گسترش دامنه آن، دهلی نو احتمالاً دیگر نمی‌تواند به این روند ادامه دهد و باید تکلیف خود را با اردوگاه‌های رقیب جهانی روشن کند.
نظر شما